Jednorazowy plastik bywa szkodliwy

Rozpoczęto nowy projekt badawczy, którego celem jest zbadanie wpływu zanieczyszczeń tworzywami sztucznymi na makaki wrzosowiskowe z Sulawesi – zagrożony i chroniony gatunek małp występujący w Indonezji.

Badanie prowadzi zespół międzynarodowych badaczy z Uniwersytetu w Portsmouth i Universitas Hasanuddin. Ma ono na celu zrozumienie, w jakim stopniu makaki wchodzą w interakcje z odpadami z tworzyw sztucznych oraz jak społeczności lokalne postrzegają ten kontakt.

Pomimo dużej uwagi poświęcanej zanieczyszczeniu morza tworzywami sztucznymi, niewiele wiadomo o jego wpływie na dziką przyrodę lądową, zwłaszcza w regionach takich jak Indonezja, będąca zarówno głównym producentem odpadów z tworzyw sztucznych, jak i ośrodkiem różnorodności biologicznej. Projekt ten jest pierwszą na świecie próbą zbadania związku między makakami a zanieczyszczeniem tworzywami sztucznymi.

Doktor Teresa Romero z Wydziału Psychologii Uniwersytetu w Portsmouth mówi: „Zaskakująco niewiele wiemy o dystrybucji tworzyw sztucznych w środowiskach lądowych i ich wpływie na dziką przyrodę. Ten projekt ma na celu wypełnienie tej luki poprzez zbadanie, jak makaki wchodzą w interakcję z zanieczyszczeniami tworzywami sztucznymi."

Badania, prowadzone we współpracy z partnerami krajowymi, będą obejmować bezpośrednie obserwacje, monitorowanie na żywo oraz wykorzystanie kamer do badania zachowania makaków w pobliżu plastikowych odpadów. Zebrane dane pomogą udokumentować zakres interakcji dzikiej przyrody z odpadami oraz ocenić poziom zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi w obszarach zamieszkiwanych przez makaki.

Ponadto, badacze planują przeprowadzić wywiady z lokalnymi społecznościami, aby lepiej zrozumieć ich percepcję problemu zanieczyszczenia plastikiem oraz jego wpływu na lokalną faunę. Dzięki temu możliwe będzie opracowanie strategii edukacyjnych i informacyjnych, które pomogą zwiększyć świadomość na temat zagrożeń związanych z odpadami z tworzyw sztucznych i promować bardziej ekologiczne zachowania.

Wyniki badań mają być publikowane w renomowanych czasopismach naukowych oraz przedstawiane na międzynarodowych konferencjach, co umożliwi szerokie rozpropagowanie uzyskanych informacji i przyczyni się do globalnej dyskusji na temat wpływu zanieczyszczeń plastikiem na dziką przyrodę. Projekt może również dostarczyć cennych danych, które pomogą w opracowaniu polityk ochrony środowiska, zarówno na poziomie lokalnym, jak i międzynarodowym.

W ramach projektu planowane jest również stworzenie programów ochrony makaków wrzosowiskowych, które będą uwzględniały wyniki badań dotyczących interakcji tych zwierząt z tworzywami sztucznymi. Programy te mogą obejmować działania takie jak oczyszczanie siedlisk z odpadów, wdrażanie systemów zarządzania odpadami w lokalnych społecznościach oraz współpracę z organizacjami pozarządowymi w celu zwiększenia skuteczności podejmowanych działań.

Doktor Romero podkreśla: „Ostatecznym celem naszego projektu jest nie tylko zrozumienie wpływu plastiku na makaki wrzosowiskowe, ale także opracowanie praktycznych rozwiązań, które pomogą w ochronie tego zagrożonego gatunku i jego siedlisk przed dalszymi zniszczeniami spowodowanymi przez zanieczyszczenia plastikiem.”

Realizacja projektu potrwa kilka lat, a jego wyniki będą na bieżąco monitorowane i analizowane, aby dostarczyć jak najdokładniejszych informacji na temat wpływu tworzyw sztucznych na makaki wrzosowiskowe oraz innych dzikich zwierząt zamieszkujących lądowe ekosystemy Indonezji.

Rozmowy na temat globalnego zanieczyszczenia plastikiem w Ottawie zakończyły się 30 kwietnia, a wraz z nimi grupa rdzennych liderów z Arktyki wyruszyła w drogę powrotną. Mimo to, delegacja opuszczała stolicę Kanady z mieszanymi uczuciami, wiedząc, że wracają do regionu, który jest „ujściem” dla plastiku napływającego z całego świata.

"Przemysł naftowy i kraje z nim związane mają zbyt duży wpływ na te rozmowy," mówi Pamela Miller, dyrektor wykonawcza i główny naukowiec w Alaska Community Action on Toxics (ACAT) oraz współprzewodnicząca Międzynarodowej Sieci Eliminacji Zanieczyszczeń (IPEN). "Musimy zapewnić, aby [kolejna runda rozmów w listopadzie] była wolna od konfliktu interesów."

Pomimo tego, że rdzenni delegaci dostrzegli znaczący postęp w negocjacjach dotyczących globalnego traktatu mającego na celu ograniczenie zanieczyszczenia plastikiem, w szczególności w odniesieniu do szkodliwych substancji chemicznych związanych z tworzywami sztucznymi, wyrażali rozczarowanie brakiem konkretnych zobowiązań dotyczących redukcji produkcji plastiku. Według nich problemem jest nadmierna produkcja i konsumpcja plastiku.

Raport wydany przez ACAT i IPEN pokazuje, że Arktyka ogrzewa się niemal czterokrotnie szybciej niż reszta świata, co stawia tamtejsze społeczności wśród najbardziej dotkniętych zmianami klimatycznymi i zanieczyszczeniem plastikiem. Autorzy raportu podkreślają, że zanieczyszczenie plastikiem i proces wydobycia ropy naftowej do produkcji tych produktów petrochemicznych stwarzają zagrożenie dla zdrowia, zasobów żywności, środków do życia, ziemi i praw człowieka rdzennych społeczności. Dodatkowo, jak zauważa Mongabay, zmiany klimatyczne wzmagają wszystkie te problemy.

"To sytuacja kryzysowa," stwierdza Miller. "Jeśli nie ograniczymy wydobycia paliw kopalnych i produkcji tworzyw sztucznych, Arktyka będzie nadal ponosić konsekwencje tych nawarstwiających się szkód."

Ponad 13 milionów osób z ponad 40 grup etnicznych mieszka w regionie wokół Arktyki, stawiając czoła realnym zagrożeniom związanym ze zmianami klimatu, produktami petrochemicznymi i rosnącą ilością tworzyw sztucznych, wynikającą z szybko rosnącej produkcji.

Według OECD tylko 9% tworzyw sztucznych jest poddawanych recyklingowi na całym świecie, a produkcja tworzyw sztucznych rośnie w szybkim tempie, sięgając 460 milionów ton rocznie, co oznacza ponad dwukrotny wzrost w ciągu ostatnich 20 lat. Udział tworzyw sztucznych w globalnym ociepleniu może do 2060 roku ponad dwukrotnie wzrosnąć, gdyż w 2019 roku odpowiadały one za 3,4% globalnych emisji gazów cieplarnianych.

Jim Fitterling, prezes i dyrektor generalny Dow Inc., trzeciego co do wielkości producenta tworzyw sztucznych na świecie, zwrócił uwagę na znaczenie tworzyw sztucznych w codziennym życiu, szczególnie w branży medycznej, w przechowywaniu żywności i w technologii energii odnawialnej. W przeciwieństwie do Koalicji Wysokich Ambicji na rzecz Pokoju z Zanieczyszczeniem Tworzywami Sztucznymi, grupy 66 krajów wzywających do ograniczenia produkcji i zużycia plastiku, Fitterling zaproponował inne podejście.

"Musimy projektować bardziej wydajne tworzywa sztuczne, które zużywają mniej surowców, ale jednocześnie są bardziej trwałe, wielokrotnego użytku i nadają się do recyklingu. Kraje mogą wspierać te wysiłki, wprowadzając standardy inteligentniejszego projektowania oraz wymagania dotyczące zawartości materiałów z recyklingu, aby odpady można było łatwiej segregować, przetwarzać i ponownie używać," wyjaśnił Fitterling.

Bezpieczeństwo przeciwpożarowe jest kluczowym zagadnieniem w każdym rodzaju budynku, niezależnie od tego, czy mówimy o domach mieszkalnych, sklepach czy fabrykach. Aby zapewnić ochronę ludzi i mienia, stosuje się różne środki bezpieczeństwa przeciwpożarowego, takie jak materiały i komponenty ognioodporne. Jednym z ważnych elementów bezpieczeństwa przeciwpożarowego jest poziom odporności ogniowej (FRL), który wskazuje, jak długo konstrukcja lub jej części mogą wytrzymać ogień, zachowując przy tym funkcjonalność. W tym artykule omówimy szczegóły koncepcji FRL i jej znaczenie dla bezpieczeństwa budynków.

Co oznacza poziom odporności ogniowej (FRL)?

Poziom odporności ogniowej (FRL) to miara czasu, przez który dany element konstrukcyjny, taki jak ściana, podłoga, wentylacja pożarowa, drzwi czy sufit, może skutecznie oprzeć się pożarowi, zachowując integralność strukturalną i zapobiegając rozprzestrzenianiu się ognia, dymu i ciepła. FRL wyraża się zwykle w minutach lub godzinach, które reprezentują czas, przez jaki dany element może wytrzymać działanie ognia w warunkach testu ogniowego.

Składniki poziomu odporności ogniowej (FRL)

Poziom odporności ogniowej zależy od trzech głównych czynników: nośności konstrukcji, integralności oraz izolacji.

1. Adekwatność konstrukcyjna
Adekwatność konstrukcyjna określa, czy dany element konstrukcyjny pozostaje wytrzymały podczas pożaru. Innymi słowy, chodzi o to, czy może on nadal utrzymywać obciążenia, do których został zaprojektowany, i nie ulega zawaleniu.

2. Integralność
Integralność mierzy odporność elementu konstrukcyjnego na przedostawanie się płomieni i gorących gazów. Dzięki temu ogranicza ryzyko, że ogień przedostanie się do innych obszarów budynku, co pomaga kontrolować potencjalne zniszczenia.

3. Izolacja
Izolacja odnosi się do zdolności elementu konstrukcyjnego do zapobiegania przenikaniu ciepła na drugą stronę. To pomaga utrzymać niższą temperaturę po stronie nieobjętej pożarem, co minimalizuje ryzyko zapłonu i uszkodzenia innych materiałów.

Badanie odporności ogniowej

Aby ustalić poziom odporności ogniowej (FRL) danego elementu konstrukcyjnego, przeprowadza się badania odporności ogniowej według międzynarodowych norm, takich jak australijska norma AS1530 części 1-4 lub krajowy kodeks budowlany. Testy te symulują rzeczywiste warunki pożarowe i sprawdzają zachowanie elementu konstrukcyjnego w kontrolowanych warunkach. Badania te mierzą, jak długo element może spełniać wymogi nośności konstrukcyjnej, integralności i izolacji.

Znaczenie poziomu odporności ogniowej (FRL)
- Bezpieczeństwo życia
- Kluczowym celem FRL jest ochrona życia. Zapewniając określony czas odporności na pożar, FRL umożliwia bezpieczną ewakuację i daje strażakom dodatkowy czas na działanie.

Ochrona mienia
Elementy ognioodporne ograniczają rozprzestrzenianie się ognia na inne części budynku, co zmniejsza straty materialne i może nawet uratować konstrukcję przed całkowitym zniszczeniem.

Zgodność z przepisami
Wiele przepisów budowlanych wymaga określonych poziomów FRL dla różnych rodzajów konstrukcji. Spełnienie tych wymogów jest niezbędne do zgodności z regulacjami, zapewniając bezpieczeństwo dla mieszkańców i właścicieli.

Ubezpieczenie i odpowiedzialność
Firmy ubezpieczeniowe przy ustalaniu zakresu ochrony i składek biorą pod uwagę środki bezpieczeństwa przeciwpożarowego, w tym poziom FRL. Wyższy poziom odporności ogniowej może obniżyć koszty ubezpieczenia i zredukować ryzyko poważnych strat. Dodatkowo, zastosowanie właściwych środków bezpieczeństwa przeciwpożarowego może pomóc uniknąć odpowiedzialności prawnej w przypadku wypadku związanego z pożarem.

Poziom odporności ogniowej (FRL) jest kluczowy dla zapewnienia bezpieczeństwa w budynku i ograniczenia rozprzestrzeniania się ognia, dymu oraz ciepła. FRL wskazuje, jak długo elementy konstrukcyjne mogą wytrzymać działanie ognia, co daje mieszkańcom cenny czas na ewakuację i ułatwia działania strażaków. Przestrzeganie standardów FRL gwarantuje zgodność z przepisami budowlanymi, zmniejszając ryzyko strat materialnych, obniżając koszty ubezpieczenia i ograniczając ewentualne zobowiązania prawne.

Mikroplastik stanowi obecnie powszechny problem, przenikając niemal każdą sferę życia. Te subtelne fragmenty plastiku o wielkości mniejszej niż 5 mm są obecne we wszelkich środowiskach, od naturalnych po miejskie, i stanowią część życia większości organizmów, w tym niepokojąco, również ludzi. Nawet w naszych organizmach, włączając krew i mleko matki, odnajduje się mikroplastik.

Istnieje kilka głównych źródeł mikroplastiku

- Mikroperełki: Maleńkie koraliki plastikowe, obecne w produktach codziennej higieny osobistej, takich jak pasta do zębów, peeligi czy żele pod prysznic.
- Mikrofibry: Delikatne włókna z tworzywa sztucznego, które uwalniają się z odzieży syntetycznej podczas procesu prania.
- Pelety z tworzyw sztucznych: Często nazywane również „nudlami”, to surowce wykorzystywane do produkcji różnych artykułów z tworzyw sztucznych.
- Rozdrobnione odpady z tworzyw sztucznych: Produkty z tworzyw sztucznych, które stopniowo rozpadają się na mniejsze cząstki w czasie, takie jak plastikowe torby czy opakowania.

Mikroplastiki wywołują szeroki zakres szkód, zarówno dla środowiska, jak i zdrowia ludzkiego. Niektóre z najważniejszych skutków to:

- Wpływ na życie morskie: Zwierzęta morskie często mylą mikroplastiki z pożywieniem, co może prowadzić do blokad w ich układach trawiennych oraz uwalniania toksycznych substancji chemicznych. Mikroplastiki mogą również absorbować zanieczyszczenia z wody, takie jak metale ciężkie i trwałe zanieczyszczenia organiczne, które mogą być przenoszone przez łańcuch pokarmowy i ostatecznie dotrzeć do ludzi.

- Jakość wody: Mikroplastiki mogą negatywnie wpływać na jakość wody poprzez zmianę jej składu chemicznego, uwalnianie toksycznych substancji chemicznych oraz zakłócanie systemów filtracji wody. To z kolei może być szkodliwe dla organizmów wodnych i stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzkiego.

- Zdrowie gleby: Mikroplastiki w glebie mogą ograniczać dostępność niezbędnych składników odżywczych, zmieniać jej strukturę oraz prowadzić do rozprzestrzeniania się toksycznych substancji chemicznych. To może zaszkodzić roślinom i zwierzętom zależnym od gleby oraz wpłynąć na ogólny stan ekosystemu glebowego.

- Zdrowie ludzkie: Wpływ mikroplastików na zdrowie człowieka wciąż nie jest w pełni zrozumiany, ale istnieją badania sugerujące, że mogą one uwalniać toksyczne substancje chemiczne, które mogą szkodzić zdrowiu. Dodatkowo mikroplastiki zostały wykryte w tkankach ludzkich, włączając w to żywność, co budzi obawy co do długoterminowych skutków na zdrowie człowieka.

- Skutki ekonomiczne: Zanieczyszczenie mikroplastikami wywiera istotne konsekwencje ekonomiczne, obejmujące koszty związane z oczyszczaniem plaż i dróg wodnych, straty w dochodach z turystyki oraz wydatki na leczenie chorób spowodowanych ekspozycją na toksyczne substancje chemiczne.

Jak ograniczyć ilość mikroplastików?

Zważywszy na znaczne szkody powodowane przez mikroplastiki, istotne jest, abyśmy podjęli działania w celu zmniejszenia ich obecności w środowisku. Można to osiągnąć poprzez różnorodne środki, w tym:

- Ograniczenie użycia plastiku: Redukując korzystanie z jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych, takich jak plastikowe torby, butelki i opakowania, możemy przyczynić się do zmniejszenia ilości mikroplastików w środowisku.

- Poprawa zarządzania odpadami: Usprawnienie praktyk zarządzania odpadami, takich jak zwiększenie wskaźników recyklingu, redukcja ilości odpadów oraz lepsze zarządzanie odpadami z tworzyw sztucznych, może pomóc w zapobieganiu przedostawaniu się mikroplastików do środowiska.

- Regulacje dotyczące mikrokulek: Rządy mogą wprowadzać regulacje ograniczające stosowanie mikrokulek w produktach do higieny osobistej, na przykład poprzez zakazywanie ich użycia w niektórych produktach.

- Promowanie zrównoważonej mody: Promowanie stosowania materiałów odzieżowych zrównoważonych i przyjaznych dla środowiska, takich jak włókna naturalne, może przyczynić się do zmniejszenia ilości mikrowłókien dostających się do środowiska.

W miarę narastającego i coraz bardziej palącego się kryzysu związanego z zanieczyszczeniem plastikami, firmy produkujące towary konsumpcyjne i opakowania coraz częściej sięgają po tzw. „bioplastiki” jako zamiennik tradycyjnych tworzyw sztucznych pochodzących z paliw kopalnych. Te biodegradowalne materiały wykonane z różnorodnych składników oferują alternatywę, ale śledzenie ich zmian jest wyzwaniem. Ignorowanie tych zagrożeń może prowadzić do poważnych konsekwencji.

Obecnie najpopularniejszym rodzajem bioplastiku jest PLA, czyli polilaktyd, który powstaje z kukurydzy lub trzciny cukrowej.

Podobnie do tradycyjnych tworzyw sztucznych, PLA jest powszechnie promowany jako materiał pochodzenia roślinnego nadający się do kompostowania, idealny do wyrobów jednorazowego użytku, takich jak kubki, sztućce i pojemniki na wynos. W sektorze hotelarsko-gastronomicznym, gdzie powszechne jest stosowanie jednorazowych artykułów, przesiadka na biodegradowalne tworzywa jest postrzegana jako krok w kierunku zrównoważonego rozwoju. Jednak ta „zielona” alternatywa może być mniej przyjazna dla środowiska i zdrowia, niż się wydaje. Nowy raport naszej organizacji, Plastic Pollution Coalition, oraz grupy badawczej Eunomia, przygląda się bliżej procesom produkcji i utylizacji PLA, ujawniając, że twierdzenia dotyczące jego zrównoważonego charakteru są często przesadzone, a nawet mogą prowadzić do praktykowania tzw. „ekościemowania” (ang. greenwashing). W rzeczywistości PLA może być równie szkodliwy dla ludzi i planety, co tradycyjne tworzywa sztuczne wyprodukowane z paliw kopalnych.

Biotworzywa, takie jak PLA, są wytwarzane z surowców, które często wymagają intensywnych praktyk rolniczych, przyczyniając się tym samym do szeregu problemów ekologicznych, włączając w to wylesianie, zanieczyszczenie wód, degradację gleby, utratę różnorodności biologicznej oraz wysiedlanie rdzennej ludności i zubożenie żywności. Pomimo że biotworzywa stanowią jedynie 1% globalnego rynku tworzyw sztucznych, ich produkcja wymaga znacznych obszarów gruntów rolnych, szacowanych na około 800 000 hektarów (prawie 2 miliony akrów). Gdyby biotworzywa, w tym PLA, całkowicie zastąpiły tradycyjny plastik w opakowaniach, potrzebne byłoby aż 61 milionów hektarów (235 000 mil kwadratowych) gruntów ornych, co stanowi powierzchnię zbliżoną do obszaru Teksasu.

Pomimo że biotworzywa są uważane za ekologiczne, ich produkcja również generuje negatywne skutki dla środowiska. Zakłady przemysłowe, w których są wytwarzane, zazwyczaj korzystają z paliw kopalnych, co przyczynia się do zanieczyszczenia powietrza, wód i gleb, a także do globalnego ocieplenia. Te obiekty przemysłowe często są lokalizowane w społecznościach biednych, wiejskich, czarnych, rdzennej ludności lub o różnym kolorze skóry. Mieszkańcy tych obszarów są narażeni na zwiększone ryzyko zdrowotne z powodu emisji substancji chemicznych, wypadków i pożarów.

Podobnie jak tradycyjne tworzywa sztuczne, również PLA jest formowane w małe granulki w fabrykach, które mogą łatwo przedostać się do środowiska i społeczności, powodując poważne szkody dla lokalnej flory i fauny. Dodatkowo, zarówno PLA, jak i inne biotworzywa, mogą zawierać tysiące różnych substancji chemicznych, w tym takie, które zakłócają gospodarkę hormonalną. Te substancje chemiczne są szkodliwe zarówno dla zdrowia ludzi, jak i dla środowiska, co stanowi istotne zagrożenie dla życia organicznego, w tym dla organizmów ludzkich.

Gdy PLA trafia na wysypisko lub przedostaje się do środowiska, co często ma miejsce, rozkłada się na mikroplastiki, które zawierają substancje chemiczne, przenikając do naszego środowiska i zanieczyszczając żywność oraz wodę. Tylko w 2018 roku w USA wyrzucono około 90 000 ton produktów PLA jako odpady, w tym opakowania, artykuły spożywcze i inne wyroby jednorazowego użytku. Zanieczyszczenie to będzie rosło wraz z kontynuacją produkcji PLA, która wzrosła z około 200 000 ton w 2015 roku do 300 000 ton na całym świecie w 2019 roku, jak sugerują dostępne dane z ostatnich lat. Nasze zrozumienie produkcji PLA jest utrudnione przez brak przejrzystości w branży i powszechność przyszłościowych zapowiedzi. Takie oświadczenia opierają się na domysłach, a nie na konkretnych danych, mając na celu zadowolenie inwestorów i dezinformację opinii publicznej.

Dodatkowo, PLA umacnia ten sam model myślenia i systemy jednorazowego użytku, które są głównym źródłem zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi.

Aby rozwiązać problem zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi, potrzebujemy materiałów i systemów pozbawionych plastiku, niewykazujących toksyczności, nadających się do wielokrotnego użytku i wielokrotnego napełniania, eliminując w ten sposób marnotrawstwo, a nie zastępowania go bardziej marnotrawnymi materiałami syntetycznymi jednorazowego użytku, jak PLA.

Rozwiązaniem problemu zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi nie jest poleganie na biotworzywach. Zamiast tego:

- Eliminacja produktów i systemów jednorazowego użytku oraz budowanie rynków regeneracji opartych na wartościach takich jak ponowne wykorzystanie, ponowne napełnianie, naprawa i współdzielenie.
- Zmiana strategii z zastępowania konwencjonalnych tworzyw sztucznych biotworzywami na istotne ograniczenie produkcji tworzyw sztucznych i zwiększenie wykorzystania materiałów o bardziej zamkniętym obiegu, co promuje długoterminowy zrównoważony rozwój.
- Priorytetowe wykorzystanie materiałów podlegających nieskończonemu recyklingowi, takich jak aluminium, szkło i papier, w celu zachowania wartości zasobów i zmniejszenia ilości odpadów poprzez stworzenie nieustannych pętli recyklingu.
- Doskonalenie krajowej infrastruktury recyklingu w celu gromadzenia i zarządzania materiałami niezawierającymi tworzyw sztucznych, które mogą być poddane nieskończonemu recyklingowi, aby łagodzić wpływ tych materiałów na środowisko.
- Wprowadzenie przepisów nakładających na branże odpowiedzialność za zapobieganie i eliminowanie zanieczyszczeń oraz toksycznych substancji chemicznych, takich jak przepisy dotyczące rozszerzonej odpowiedzialności producenta oraz Światowy Traktat w sprawie tworzyw sztucznych.