Według Centrum Międzynarodowego Prawa Ochrony Środowiska, badania dotyczące wdychania mikro- i nanoplastików wykazują wiele niepożądanych skutków dla dróg oddechowych oraz poza nimi, włącznie z podrażnieniami oraz wystąpieniem raka w przypadkach przewlekłego narażenia. Badania sugerują również potencjalny wpływ na rozwój wczesnego dzieciństwa i nieproporcjonalne wskaźniki narażenia na mikroplastik w zależności od płci i społeczeństwa. Giulia Carlini, starszy prawnik w CIEL, zauważa, że mikro- i nanoplastiki są przyczyną zanieczyszczenia powietrza i mogą działać jak "konie trojańskie", przenosząc szkodliwe substancje do organizmu poprzez wdychanie, wchłanianie i połykanie. Te szkodliwe substancje obejmują chemikalia zaburzające hormony, związane z cukrzycą, bezpłodnością i nowotworami związanymi z hormonami. Mikro i nanoplastiki, unoszące się w powietrzu, mogą przemieszczać się szybko i pokonywać duże odległości, dotykając nawet odległe populacje. Emisje mikrodrobin plastiku w powietrzu są wszechobecne w środowisku i mogą być celowo wytwarzane lub wynikać z rozdrobnienia większych tworzyw sztucznych. W każdym przypadku są one częścią większej historii tworzyw sztucznych, ponieważ są dziełem człowieka. Ludzie są codziennie narażeni na wiele zanieczyszczeń, włącznie z mikro- i nanoplastikami, które są spożywane z innych źródeł, takich jak żywność lub napoje. Naukowcy już zidentyfikowali chorobę ptaków morskich powodowaną przez tworzywa sztuczne, znaną jako "plastykoza".

Mimo że badania nad mikro- i nanoplastikami unoszącymi się w powietrzu są wciąż w początkowej fazie, a pełne zrozumienie narażenia ludzi na nie jest wciąż niejasne, naukowcy wyraźnie stwierdzili, że tworzywa sztuczne stanowią zagrożenie dla zdrowia ludzkiego. Narażenie na tworzywa sztuczne zwykle występuje wraz z innymi substancjami toksycznymi. Według Carlini, ponad 10 000 chemikaliów jest używanych w produkcji tworzyw sztucznych, a ponad 2400 z nich zostało uznanych za potencjalne zagrożenie, ponieważ spełniają jedno lub więcej kryteriów UE dotyczących trwałości, bioakumulacji i toksyczności. Wiele innych chemikaliów nie zostało jeszcze odpowiednio przetestowanych. Organy regulacyjne powinny stosować zasadę ostrożności, aby uwzględnić ryzyko łącznego narażenia. Jeśli nie zostaną podjęte żadne działania, ilość emisji mikroplastiku i nanoplastiku do powietrza będzie rosła wraz ze wzrostem produkcji tworzyw sztucznych, co zwiększy ryzyko toksycznych skutków i rozprzestrzeniania się potencjalnie szkodliwych chemikaliów. Według Carlini, organy regulacyjne powinny radykalnie ograniczyć produkcję tworzyw sztucznych i wycofać niebezpieczne chemikalia.

Badania przeprowadzone przez CIEL wykazują, że stężenie mikro- i nanoplastików wewnątrz pomieszczeń może być nawet wyższe niż na zewnątrz. Ta sytuacja jest szczególnie niepokojąca, biorąc pod uwagę, że ludzie, zwłaszcza w Ameryce i Europie, spędzają około 70-90% czasu wewnątrz pomieszczeń, ostrzega Carlini.

„Ogólnie rzecz biorąc, naukowcy odkryli, że konsekwencje zdrowotne związane z produkcją tworzyw sztucznych nieproporcjonalnie wpływają na osoby wrażliwe, społeczności o niskich dochodach, mieszkańców krajów o małych i średnich dochodach, pracowników zakładów produkujących tworzywa sztuczne oraz osoby zamieszkujące w otoczonych przez nie fabrykach społecznościach”. Jeśli chodzi o płeć, Carlini mówi, że kobiety są generalnie bardziej narażone na toksyczne narażenie ze względu na normy społeczne, status społeczno-ekonomiczny, trendy demograficzne oraz czynniki biologiczne, takie jak masa ciała, tkanka tłuszczowa, poziom hormonów i enzymów. „Ciąża i dzieciństwo są szczególnie podatne na negatywne skutki obecności mikro- i nanoplastików w powietrzu ze względu na zwiększony stres immunologiczny, naczyniowy i narządowy wynikający z tempa wzrostu” – mówi. „Chociaż ważne jest, aby mieć więcej danych z podziałem na płeć, to już wykryto mikro- i nanoplastiki u ludzi, od krwi po łożyska, mleko matki, po jądra i nasienie. Jasne jest, że mikro- i nanoplastiki nie należą do żadnych ludzkich ciał” – podkreśla Carlini. Działania państwowe i prywatne są niezbędne, aby rozwiązać problem mikroplastiku w powietrzu, ostrzega Carlini, i negocjacje dotyczące nowego światowego traktatu w sprawie tworzyw sztucznych stanowią ważną okazję do podjęcia działań. Według Carlini, negocjatorzy powinni patrzeć na kryzys związanym z tworzywami sztucznymi w szerszym kontekście, niż tylko jako problem z odpadami morskimi, i zobaczyć wpływ całego cyklu życia tworzyw sztucznych na środowisko i organizmy ludzkie. Chociaż pełny wpływ mikroplastiku na zdrowie człowieka, klimat i środowisko nie jest jeszcze znany, naukowcy wiedzą wystarczająco dużo, aby stwierdzić, że istnieją zagrożenia. Dlatego CIEL wzywa negocjatorów do podjęcia zasad ostrożności i ustanowienia wiążących przepisów, które radykalnie ograniczą produkcję tworzyw sztucznych i wycofają niebezpieczne chemikalia na całym świecie. W sektorze prywatnym zaczyna się pojawiać zmiana, zauważa Carlini. W przypadku „wiecznych chemikaliów”, takich jak PFAS, wiele wpływowych firm dąży do wyeliminowania toksycznych inwestycji i przestawienia się na zrównoważony rozwój i zdrowie, zanim zostaną wprowadzone zakazy regulacyjne. Liderzy i inwestorzy muszą skupić się na bezpiecznych, nietoksycznych, nadających się do ponownego użycia materiałach i produktach.

EDC-Free Europe domaga się ochronnych europejskich ram dotyczących chemikaliów zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego

Opublikowano dokument programowy EDC-Free Europe, zatytułowany "Kluczowe zalecenia dla zreformowanych europejskich ram regulacyjnych dotyczących substancji chemicznych zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego", ma na celu przyczynienie się do skutecznej reformy ram prawnych UE w celu ochrony ludzi i środowiska przed substancjami chemicznymi zaburzającymi funkcjonowanie układu hormonalnego (EDC). Już od dłuższego czasu potrzebne są środki UE mające na celu wzmocnienie ochrony przed chemikaliami zaburzającymi funkcjonowanie układu hormonalnego, ponieważ ludzie są narażeni na te chemikalia w każdej dziedzinie swojego codziennego życia. Substancje chemiczne zaburzające gospodarkę hormonalną, znane również jako substancje zaburzające gospodarkę hormonalną, to syntetyczne substancje chemiczne, które zakłócają funkcjonowanie naszego naturalnego układu hormonalnego. Mogą one prowadzić do wielu różnych niekorzystnych skutków zdrowotnych, takich jak zaburzenia rozwoju, problemy z tarczycą, astma, cukrzyca i otyłość, a także raka piersi i prostaty. Niestety, unikanie EDC nie jest już wyborem, który człowiek może dokonać, ponieważ te substancje znajdują się wszędzie w naszym codziennym życiu, od bisfenoli stosowanych w niektórych plastikowych butelkach, po ftalany w zabawkach i środki zmniejszające palność stosowane w sofach.

Zgodnie z naszymi zaleceniami, istnieją trzy kluczowe obszary, które wymagają stałej poprawy, aby UE mogła naprawdę wywiązać się ze swoich zobowiązań w zakresie ambicji zerowego zanieczyszczenia oraz wysokiego poziomu ochrony zdrowia i środowiska:

- Identyfikacja substancji chemicznych zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego

- Zarządzanie i kontrola substancji chemicznych zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego

- Wdrożenie środków przejściowych, które mają zostać podjęte w celu zapewnienia ochrony grup szczególnie wrażliwych, bez dalszej zwłoki

Wraz z 70 innymi członkami kampanii EDC-Free Europe, domaga się, aby Komisja Europejska postawiła na pierwszym miejscu ochronę ludzi i środowiska podczas reformowania ram regulacyjnych UE dotyczących chemikaliów zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego.

Firma z Kuala Lumpur - Terra i Eve Sdn Bhd - założona w 2020 roku przez dwie entuzjastki fitnessu i mody - Azaleę Marzuki i Suana Yean Ong, stworzyła markę odzieży aktywnej Terrae, która jest modna, najwyższej klasy i ma pozytywny wpływ na środowisko. Firma zbiera odpady wytworzone przez człowieka z wysypisk śmieci i oceanów, odzyskuje z nich plastikowe surowce i wykorzystuje je do produkcji swoich produktów, co pozwala uniknąć emisji 57 100 ton CO2 do atmosfery. Produkty firmy Terrae obejmują spodnie, bluzy, staniki sportowe, spódnice i torby, które zostały już wysłane do Stanów Zjednoczonych, Singapuru, Niemiec i Australii. Firma opracowuje program wymiany odzieży, w ramach którego używane ubrania sportowe mogą zostać zwrócone firmie i zamienione na zupełnie nowe. W ciągu następnych pięciu lat firma dąży do ustanowienia ekosystemu mody o obiegu zamkniętym, kładąc nacisk na trwałość i cykl życia każdego produktu, a także na jego tworzenie. Firma unika używania barwników i innych szkodliwych chemikaliów w swoich procesach produkcyjnych oraz inwestuje w produkty, które będą trwać dłużej i nie będą przyczyniać się do kultury używania i wyrzucania. Terra i Eve Sdn Bhd jest zaangażowana w minimalizację odpadów, stosowanie zrównoważonych i ekologicznych produktów oraz współpracę z etycznymi dostawcami i producentami. To świetna wiadomość i oby tak dalej – światełko w tunelu wizji marketingowych firm odzieżowych.

W badaniach opublikowanych w czasopiśmie Science of the Total Environment, które miały miejsce 22 marca 2023 roku, Qiancheng Zhao z Trzeciego Szpitala Uniwersyteckiego w Pekinie wraz ze swoimi współautorami przeprowadzili badania w celu określenia obecności mikrocząsteczek plastiku w ludzkich jądrach i nasieniu. W tym celu zebrali próbki od 30 pacjentów Trzeciego Szpitala Uniwersyteckiego w Pekinie, w tym sześć próbek jąder oraz 30 próbek nasienia. Próbki zostały przebadane pod kątem ilości i właściwości mikroplastiku za pomocą pirolitycznej chromatografii gazowej/spektrometrii mas (Py-GC/MS) oraz laserowej bezpośredniej spektroskopii w podczerwieni (LD-IR).

Wyniki badań wykazały, że średnia obfitość mikrocząsteczek plastiku wynosiła 0,23 mikrocząsteczek/ml nasienia i 11,6 cząstek/g jądra. Za pomocą LD-IR wykryto cząsteczki plastiku w 11 próbkach nasienia (z liczbą do 2,06 cząsteczek/ml nasienia) oraz w czterech próbkach jądra. Cząsteczki plastiku miały różne kształty i rozmiary od 21,76 µm do 286,71 µm. W odniesieniu do rodzajów polimerów, naukowcy stwierdzili, że większość mikrocząsteczek plastiku w jądrach pacjentów była wykonana z polistyrenu (PS, 68%), podczas gdy w nasieniu dominującymi typami były polietylen (PE) oraz polichlorek winylu (PVC). W artykule opublikowanym 22 marca 2023 r. w czasopiśmie Science of the Total Environment, Qiancheng Zhao z Trzeciego Szpitala Uniwersyteckiego w Pekinie wraz ze współautorami przeanalizowali obecność mikrodrobin plastiku w ludzkich jądrach i nasieniu. Naukowcy odnotowali średnią obfitość 0,23 mikrocząsteczek/ml nasienia i 11,6 cząstek/g jądra. Za pomocą LD-IR cząsteczki plastiku wykryto w 11 próbkach nasienia (do 2,06 cząsteczek/ml nasienia) i czterech próbkach jądra. Cząsteczki miały różne kształty i rozmiary od 21,76 µm do 286,71 µm. Większość mikrodrobin plastiku w jądrach była wykonana z polistyrenu (PS, 68%), podczas gdy polietylen (PE) i polichlorek winylu (PVC) były dominującymi typami w nasieniu.

Liczba plemników znacznie spadła w ciągu ostatnich dziesięcioleci, a autorzy postawili hipotezę, że pogorszenie jakości nasienia może być związane z ekspozycją na mikroplastik. Poprzednie badania wykazały reprodukcyjną toksyczność mikrodrobin plastiku u samców myszy oraz ich obecność w żeńskim układzie rozrodczym, takim jak ludzkie łożysko, co może wpływać na potomstwo. Zanieczyszczenia chemiczne ogólnie, a w szczególności chemikalia zaburzające funkcjonowanie układu hormonalnego, były również związane z tendencją spadku jakości nasienia. Jednak ze względu na małą liczebność próby Zhao i współautorzy nie byli w stanie ocenić potencjalnych mechanizmów toksyczności narażenia na mikroplastik w męskim układzie rozrodczym.

Tworzywa sztuczne stanowią poważne zagrożenie dla planety i większości form życia na niej. Wiedza na temat szkodliwości odpadów z tworzyw sztucznych oraz obecności szkodliwych chemikaliów w tych materiałach jest już szeroko rozpowszechniona. Ostatnie analizy Minderoo ujawnia pełny wpływ tych zagrożeń na ludzi i środowisko. Komisja Minderoo-Monako ds. Tworzyw Sztucznych i Zdrowia Ludzkiego opublikowała obszerny raport, w którym stwierdza, że tworzywa sztuczne mają swoje korzyści, ale stanowią jednocześnie ukryte zagrożenie dla zdrowia ludzi i planety. Obecne liniowe wzorce produkcji, użytkowania i utylizacji tworzyw sztucznych nie uwzględniają zrównoważonego projektowania ani bezpiecznych materiałów.

Raport wykazał, że ponad 10 000 syntetycznych chemikaliów, takich jak: ftalany, bisfenole, PFAS, bromowane i fosforoorganiczne środki zmniejszające palność, są integralnymi składnikami tworzyw sztucznych. Te składniki uwalniają się podczas codziennego użytkowania, a dowody naukowe coraz częściej wskazują na ich toksyczny wpływ na zdrowie ludzi, takie jak neurotoksyczność, rakotwórczość, zaburzenia hormonalne i immunologiczne. Ze względu na brak skutecznych metod odzyskiwania, ponownego użycia i recyklingu szkodliwych tworzyw sztucznych, powodują one poważne szkody dla zdrowia i środowiska, wiążą się z ogromnymi kosztami ekonomicznymi oraz są odpowiedzialne za głębokie nierówności społeczne. Niestety, szkody te rosną w zastraszającym tempie.

Komisja Minderoo-Monako przedstawiła cztery kluczowe ustalenia

1. Tworzywa sztuczne szkodzą zdrowiu i środowisku na całym świecie, a obecne praktyki dotyczące produkcji, stosowania i utylizacji tych materiałów nie są zrównoważone. W zasadzie nie istnieją, jeśli porównany stosunek produkcji, do recyklingu. Szkody pojawiają się na każdym etapie cyklu życia plastiku, od produkcji po utylizację. Tworzywa sztuczne mogą powodować neurotoksyczność rozwojową, zaburzenia endokrynologiczne, rakotwórczość i inne negatywne skutki zdrowotne. W oceanach tworzywa sztuczne powodują zaśmiecanie plaż, zanieczyszczają wiry oceaniczne, powodują fizyczne uszkodzenia gatunków morskich i obejmują rozległe szkody w ekosystemach morskich. Produkcja tworzyw sztucznych przyczynia się również do emisji gazów cieplarnianych, które wpływają na zmiany klimatyczne.

Globalna produkcja tworzyw sztucznych stale rośnie i jest głównym czynnikiem przyczyniającym się do pogarszających się szkód dla środowiska i zdrowia ludzkiego. Niemal połowa ze wszystkich wyprodukowanych w historii tworzyw sztucznych powstała po 2002 roku. Niskie wskaźniki odzysku i recyklingu, wynoszące mniej niż 10% na całym świecie, dodatkowo potęgują szkody związane z tworzywami sztucznymi. Odpady z tworzyw sztucznych utrzymują się w środowisku przez długi czas. Raport zwraca uwagę na konieczność zrównoważonego projektowania i stosowania bezpiecznych materiałów. Konieczne są radykalne zmiany w podejściu do tworzyw sztucznych, aby zapobiec dalszym szkodom dla środowiska i zdrowia ludzkiego. Raport zaleca przyjęcie podejścia opartego na zasadzie zapobiegania szkodom, zastępowania szkodliwych substancji bezpieczniejszymi, a także lepsze zarządzanie odpadami, poprawę odzysku i recyklingu oraz przyspieszenie przejścia na zrównoważone i bezpieczne alternatywy dla tworzyw sztucznych.

2. Szkodliwe stosowanie chemikaliów

Tysiące chemikaliów używanych w produkcji tworzyw sztucznych powodują szkody dla zdrowia ludzi i środowiska. Te chemikalia wyciekają z tworzyw sztucznych i zanieczyszczają środowisko, narażając ludzi na toksyczne substancje. W środowisku i organizmach żywych, wiele związanych z tworzywami sztucznymi chemikaliów może ulec przemianom chemicznym, tworząc produkty rozpadu i metabolity, z których wiele jest bardzo toksycznych. Producenci tworzyw sztucznych często nie ujawniają wystarczającej ilości informacji na temat tożsamości, składu chemicznego lub potencjalnej toksyczności chemikaliów stosowanych w produkcji tworzyw sztucznych.

3 Koszty ekonomiczne związane z tworzywami sztucznymi są ogromne

Szacuje się, że w 2015 roku koszty związane z tworzywami sztucznymi przekroczyły 250 miliardów dolarów (2015 Int$) na całym świecie, w tym koszty związane ze zdrowiem, emisjami gazów cieplarnianych i degradacją środowiska. W samej tylko Ameryce koszty zdrowotne związane z trzema chemikaliami związanymi z tworzywami sztucznymi (PBDE, BPA i DEHP) przekroczyły 920 miliardów dolarów (2015). A przecież te koszty nie obejmują pełnych kosztów wpływu tworzyw sztucznych na zdrowie i środowisko. Wszystkie te koszty są ponoszone przez przemysł petrochemiczny i producentów tworzyw sztucznych, ale to obywatele, podatnicy i rządy ponoszą je bez rekompensaty. „W 2015 roku do produkcji plastiku wykorzystano 4% paliw kopalnych, a przewiduje się, że do 2050 roku ten odsetek wzrośnie do 20%. To oznacza, że problemy, które już obserwujemy, będą się pogarszać, wraz ze wzrostem produkcji paliw kopalnych” - mówi profesor Sarah Dunlop - kierownik Działu Tworzyw Sztucznych i Zdrowia Człowieka w Fundacji Minderoo.

4. Nierówności w skutkach dla wrażliwych populacji

Szkody zdrowotne, środowiskowe i ekonomiczne wynikające z używania tworzyw sztucznych w sposób nierównomierny dotykają wrażliwe i zagrożone populacje. Te zróżnicowane skutki są widoczne na całym świecie, niezależnie od poziomu dochodów. Zasady zrównoważonego rozwoju wymagają przełamania tych niesprawiedliwych obciążeń, aby żadna grupa nie ponosiła nieproporcjonalnego udziału w szkodach spowodowanych przez tworzywa sztuczne, a ci, którzy czerpią korzyści ekonomiczne z produkcji i używania tworzyw sztucznych, ponosili sprawiedliwy udział w kosztach, które obecnie są eksternalizowane.

Wpływ szkodliwych tworzyw sztucznych na środowisko i ludzi stale rośnie

Raport jednoznacznie wskazuje na rosnący wpływ tworzyw sztucznych i ich odpadów na środowisko i zdrowie ludzi. Jeśli nie podejmie się natychmiastowej i skutecznej interwencji na skalę światową, skutki te będą coraz bardziej dotkliwe. Konieczne jest ograniczenie produkcji tworzyw sztucznych, w szczególności produktów jednorazowego użytku, które stanowią znaczną część odpadów tworzyw sztucznych. W celu przeciwdziałania kryzysowi tworzyw sztucznych, potrzebna jest globalna interwencja, ponieważ koszty zaniechania działań będą ogromne. Fundacja Minderoo to jedna z największych organizacji filantropijnych w Australii i Nowej Zelandii, która przeznacza 2,6 miliarda dolarów australijskich na cele filantropijne, takie jak walka z rakiem u dzieci, poprawa edukacji, zwalczanie niewolnictwa czy ochrona środowiska naturalnego.