Jednorazowy plastik bywa szkodliwy

Dzięki wysiłkom lokalnych przedstawicieli ustawodawczych, Massachusetts zbliża się do wprowadzenia ograniczeń dotyczących używania większej ilości tworzyw sztucznych

Senator stanu Rebecca Rausch z okręgu D-Needham złożyła kompleksowe ustawodawstwo mające na celu redukcję tworzyw sztucznych. Inicjatywa ta uzyskała pozytywną opinię Wspólnej Komisji ds. Środowiska i Zasobów Naturalnych, której Rausch jest przewodniczącą. Teraz projekt ustawy o redukcji tworzyw sztucznych przechodzi do Senackiej Komisji ds. Sposobów i Środków. Ustawa obejmie kilka popularnych jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych, takich jak plastikowe torby, ubrania gastronomiczne i foteliki samochodowe, jak poinformowała Rausch. Rhode Island już 1 stycznia wprowadziło zakaz stosowania jednorazowych toreb plastikowych i rozważa wprowadzenie ogólnokrajowego zakazu sprzedaży małych butelek alkoholu, zwanych "szczypcami".

Rausch reprezentuje okręgi Norfolk, Bristol i Middlesex, które obejmują kilka lokalnych społeczności, m.in. Plainville, Wrentham, Norfolk i Franklin. Zanieczyszczenie plastikami to narastający kryzys. Szacuje się, że rocznie do oceanów trafia 17 miliardów funtów plastiku.

Mieszkańcy Massachusetts przyczyniają się do problemu zanieczyszczania środowiska, zużywając rocznie ponad 2 miliardy plastikowych toreb, a także plastikowe słomki, sztućce, butelki do wyciskania i inne opakowania. Były burmistrz Attleboro, Paul Heroux, próbował wprowadzić zakaz stosowania niewielkich butelek alkoholu (szczypców), ale jego propozycja została odrzucona przez radę miasta. Inne miejscowości, takie jak Chelsea, Newton, Wareham, New Bedford, Mashpee i Falmouth, wprowadziły zakazy stosowania butelek typu nip.

Heroux osiągnął jednak sukces w wprowadzeniu zakazu używania jednorazowych plastikowych toreb. Attleboro dołącza do co najmniej 130 innych społeczności w Massachusetts, które zakazują korzystania z plastikowych toreb. Zdaniem ekologów, mniej niż 10% tworzyw sztucznych faktycznie jest poddawane recyklingowi. Wiele z tych materiałów podlega spalaniu, co powoduje uwolnienie toksycznych chemikaliów i metali ciężkich, szkodliwych dla zdrowia ludzi i zwierząt. Dodatkowo, produkcja tworzyw sztucznych oparta jest na paliwach kopalnych, co dodatkowo przyczynia się do emisji gazów cieplarnianych, uznawanych za główną przyczynę globalnego ocieplenia.

„Skutecznie dusimy siebie i naszą planetę plastikiem” – stwierdziła Rausch. „Nie możemy dłużej polegać na spalaniu, zakopywaniu ani recyklingu jako jedynych rozwiązań problemu zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi. Potrzebujemy systemowych zmian, które sięgają głęboko do korzeni problemu, a tę właśnie rolę spełnia ustawa o redukcji tworzyw sztucznych” – dodała Rausch. „Jestem głęboko wdzięczna wielu kolegom i zwolennikom, którzy przyczynili się do rozwoju tej polityki, i nie mogę się doczekać kontynuacji współpracy, gdy będziemy dalej napierać na przód z tym kompleksowym pakietem legislacyjnym dotyczącym tworzyw sztucznych”.

Ten postęp legislacyjny nastąpił zaledwie kilka miesięcy po podpisaniu przez gubernator Maurę Healey dekretu zakazującego zakupu jednorazowych plastikowych butelek przez urzędy i agencje stanowe.

27 września 2023 r. Unia Europejska (UE) wprowadziła środki regulacyjne dotyczące obecności mikrodrobin plastiku w różnorodnych produktach. Jakie są zagrożenia związane z mikroplastikiem i jaki wpływ nowe regulacje będą miały na przedsiębiorstwa? Wszyscy zdajemy sobie sprawę z mikrokulek zawartych w kosmetykach, ale rzadko zastanawiamy się nad mikroplastikami obecnymi w brokacie, materiałach wypełniających używanych w nawierzchniach sportowych, czy też produktach weterynaryjnych i leczniczych.

Problem mikroplastików

Mikroplastiki to niewielkie cząstki tworzyw sztucznych, składające się z mieszanki polimerów i dodatków funkcjonalnych, których średnica jest mniejsza niż 5 mm. Mogą powstawać zarówno naturalnie w wyniku rozkładu tworzyw sztucznych w środowisku, jak i celowo dodawane do różnych produktów, takich jak nawozy, kosmetyki, detergenty domowe i przemysłowe, oraz farby, ze względu na swoją lekkość, niski koszt produkcji i właściwości ścierne. Chociaż mikrodrobiny plastiku są funkcjonalne, naukowcy, rządy i konsumenci obecnie uznają je za główne zagrożenie dla środowiska. Szacuje się, że w oceanach znajduje się około 5,25 biliona kawałków plastiku, a każdego roku do oceanów trafia kolejne 33 miliardy funtów plastiku. Unia Europejska szacuje, że na terenie UE/Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) zużywa się rocznie 145 000 ton mikroplastiku. Mikroplastiki budzą zaniepokojenie, gdy przedostają się do środowiska, zakłócając łańcuch pokarmowy i powodując dewastację ekosystemów. Są one związane z niszczeniem raf koralowych oraz stanowią zagrożenie dla zwierząt wodnych, które mylą je z pożywieniem. To z kolei umożliwia przedostawanie się plastiku do łańcucha pokarmowego, a toksyny zawarte w plastiku mogą koncentrować się w organizmach zwierząt, przenosząc się w górę łańcucha pokarmowego. U ludzi mikroplastiki mogą powodować różne problemy zdrowotne, takie jak neurotoksyczność, podrażnienie skóry i zapalenie narządów.

Regulacje w Europie

UE po raz pierwszy zaczęła rozważać ograniczenia stosowania mikrodrobin plastiku w styczniu 2018 r., prowadząc konsultacje, które trwały do września 2020 r. W lutym 2021 r. przedstawiono Komisji Europejskiej wspólną opinię, a projekt rozporządzenia został wydany w sierpniu 2022 r.

27 września 2023 r. UE wprowadziła rozporządzenie Komisji (UE) nr 2023/2055, które reguluje mikrocząstki polimerów syntetycznych jako substancje w ich czystej postaci oraz w mieszaninach, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1907/2006 dotyczącym "Rejestracji, Oceny, Udzielania Zezwoleń i Ograniczeń Stosowania Chemikaliów" (REACH). Definiuje ono syntetyczne mikrocząstki polimerowe jako trwałe polimery, spełniające oba poniższe warunki:

Są one obecne w cząstkach i stanowią co najmniej 1% tych cząstek; lub tworzą ciągłą powłokę powierzchniową na cząstkach.

Co najmniej 1% cząstek w powyższym punkcie spełnia jeden z poniższych wymogów:

≤ 5 mm dla wszystkich wymiarów cząstek
≤ 15 mm dla długości cząstek przy stosunku długości do średnicy większym niż trzy

Rozporządzenie Komisji wprowadziło nowy wpis 78 do załącznika XVII rozporządzenia REACH, który wszedł w życie 17 października 2023 r.

Zgodnie z warunkami ograniczenia mikroplastiku, nie wolno wprowadzać do obrotu

Jako substancję samą w sobie, lub:

1. Jeżeli mikrocząstki polimeru syntetycznego są obecne w celu nadania pożądanej właściwości, w mieszaninach w stężeniu równym lub większym niż 0,01% wag.
Wymogi zawarte w przepisach wchodzą w życie etapami, począwszy od 17 października 2023 r. Szczegółowe informacje na temat wymagań przepisów, dat wejścia w życie i zwolnień można znaleźć w dokumencie SafeGuardS 126.23.

2. Niektóre produkty są jednak problematyczne, dlatego Unia Europejska opublikowała swoje obecne stanowisko na swojej stronie internetowej. Jednym z takich produktów jest brokat, uznawany za produkt wysokiego ryzyka, a obecne podejście zostało podsumowane w dokumencie SafeGuardS 137.23.

Taki paradoks plastikowego zagrożenia - kraby używają czasem plastikowych odpadów aby się chronić. Plastik stanowi najpowszechniejszy składnik odpadów morskich, negatywnie wpływający na dziką przyrodę. W ramach dziedziny iEcology, czyli ekologii internetowej, korzystającej z internetowych źródeł danych jako nowego narzędzia w badaniach ekologicznych, pragniemy zgłosić nowe zachowanie krabów pustelników związane z użyciem tworzyw sztucznych lub innych materiałów antropogenicznych jako muszli ochronnych.

Spośród 16 obserwowanych krabów pustelników z lądu, 10 używa sztucznych odpadów, co stanowi zjawisko obserwowane na wszystkich tropikalnych wybrzeżach Ziemi. Indywidualny wybór sztucznych muszli może wynikać z czterech niewykluczających się mechanizmów: sygnalizacji seksualnej, lekkości sztucznych muszli, sygnałów zapachowych oraz kamuflażu w zanieczyszczonym środowisku. Konieczne są dalsze badania, aby określić wpływ tego zachowania na trajektorie ewolucyjne kraba pustelnika.

Greenpeace UK, niezależna globalna sieć kampanii, ogłosiła tegoroczną akcję pod nazwą „The Big Plastic Count”, która ma na celu określenie ilości odpadów z tworzyw sztucznych pochodzących z gospodarstw domowych w Wielkiej Brytanii.

Inicjatywa, trwająca od 11 do 17 marca 2024 roku, ma za zadanie zachęcić szkoły, grupy społeczne, przedsiębiorstwa oraz gospodarstwa domowe z całego kraju do aktywnego uczestnictwa w liczeniu plastiku przez cały tydzień.

Chętni uczestnicy mogą zarejestrować się, aby otrzymać bezpłatny pakiet liczenia plastiku od Greenpeace, który zawiera wszystkie niezbędne materiały do udziału w Wielkim Liczeniu Plastików, takie jak karta wyników.

Po otrzymaniu zgłoszeń, Greenpeace przeprowadzi analizę danych i wyśle spersonalizowany ślad plastikowy każdemu uczestnikowi.

Organizacja zapowiedziała, że jej analitycy danych sporządzą następnie statystyki na poziomie krajowym, które zostaną przedstawione brytyjskim ministrom, supermarketom oraz markom.

"To jest kluczowy rok dla problematyki tworzyw sztucznych. Kraje jednoczą się, aby ustalić globalne zasady ograniczania produkcji tworzyw sztucznych i eliminacji jednorazowych opakowań w ramach Światowego Traktatu o Tworzywach Sztucznych, a rząd Wielkiej Brytanii odgrywa kluczową rolę" – oświadczyło Greenpeace UK w wpisie na blogu.

Nadchodząca inicjatywa wzmacnia się na podstawie sukcesu badania Big Plastic Count przeprowadzonego przez Greenpeace w 2022 roku. Badanie to ujawniło, że zaledwie 12% brytyjskich odpadów z tworzyw sztucznych ma szansę być poddanych recyklingowi, podczas gdy aż 46% z nich może być spalonych, co prowadzi do emisji szkodliwych substancji i toksyn.

W listopadzie 2023 roku organizacja Greenpeace International opublikowała nowy raport zatytułowany "ODKRYTY: Zaangażowanie firmy Unilever w kryzys związany z tworzywami sztucznymi i jej zdolność do jego rozwiązania". Raport ten analizuje rolę firmy Unilever w konfrontacji z problemem zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi.

W raporcie Consumer Reports udokumentowano powszechne występowanie szkodliwych chemikaliów w pakowanej i przetworzonej żywności. Analiza 85 różnych produktów spożywczych pod kątem bisfenoli i ftalanów wykazała obecność BPA i ftalanów w większości produktów, przy zróżnicowanych stężeniach. Autorzy raportu zaznaczają trudności w określeniu "bezpiecznych poziomów" i podkreślają potrzebę dalszych badań w tej kwestii.

Dnia 4 stycznia 2024 r. Consumer Reports (CR) opublikowało raport, w którym przeanalizowano obecność chemikaliów z tworzyw sztucznych w pakowanej żywności w Stanach Zjednoczonych. Badanie wykazało powszechne występowanie bisfenolu A (BPA, 80-05-7) i ftalanów w przetworzonej i pakowanej żywności, nawet w produktach oznaczonych jako ekologiczne. Obie substancje chemiczne zostały powiązane z różnymi problemami zdrowotnymi, takimi jak problemy z reprodukcją, zagrożenia rozwojowe, a w przypadku BPA, nawet ryzyko wystąpienia nowotworu.

W ramach badania przetestowano 85 produktów spożywczych, obejmujących owoce, warzywa, konserwy i produkty mleczne, pakowane w puszki, torebki, folię i inne materiały. CR informuje, że w 79% zbadanych próbek wykryto bisfenole, chociaż ich poziomy były znacznie niższe niż w poprzednim badaniu przeprowadzonym w 2009 roku. Wszystkie produkty spożywcze, z wyjątkiem jednego, zawierały ftalany, których ilość była znacznie wyższa niż w przypadku bisfenoli, w zakresie od mniej niż 1000 ng na porcję do ponad 50 000 w jednej próbce. Autorzy podkreślają jednak trudność w określeniu "bezpiecznych limitów" dla poszczególnych produktów spożywczych, zaznaczając, że "nie ma poziomu, który naukowcy uznali by za bezpieczny" (FPF podaje FPF).

W kwietniu 2023 r. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) opublikował zaktualizowaną opinię naukową na temat BPA, obniżając tolerowane dzienne spożycie (TDI) o 20 000 w porównaniu z wcześniejszym poziomem ustalonym w 2015 r., wynoszącym TDI 0,2 ng/kg masy ciała na dzień (jak podaje FPF).

Według CR, te odkrycia budzą niepokój, zwłaszcza w świetle rosnącej liczby badań wskazujących na to, że niektóre z tych substancji chemicznych zakłócają funkcjonowanie układu hormonalnego (opisane w FPF i tutaj). Raport wzywa firmy chemiczne do "zwiększenia wysiłków poprzez tworzenie bezpieczniejszych i bardziej zrównoważonych materiałów".