Jednorazowy plastik bywa szkodliwy

Grupy ekologiczne były w zeszłym tygodniu w sądzie w Ottawie, aby wesprzeć wysiłki rządu Trudeau, aby odeprzeć kierowany przez przemysł nacisk na obalenie oznaczenia tworzyw sztucznych jako „toksycznych”. Tworzywa sztuczne zostały uznane za "toksyczne" na mocy kanadyjskiej ustawy o ochronie środowiska (CEPA). Obecnie producenci plastików podali rząd Kanady do sądu, argumentując że ustawy zakazujące produkcji pewnych produktów są bezpodstawne. Grupy ekologiczne argumentowały, że regulacja zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi nie tylko mieści się w kompetencjach rządu, ale jest konieczne, aby rząd to robił.

„Podmioty branżowe stojące za tą sprawą uważają, że ich dorozumiane prawo do zysków i zanieczyszczania środowiska zastępuje prawo rządu do wprowadzania regulacji w interesie publicznym” – powiedziała Lindsay Beck, prawniczka organizacji Ecojustice w Toronto. Ecojustice to kanadyjska organizacja non-profit, zajmująca się prawem ochrony środowiska, która zapewnia prawnikom fundusze na prowadzenie sporów sądowych w celu obrony i ochrony środowiska, interweniuje w tej sprawie w imieniu Environmental Defense i Oceana Canada. Grupy ekologiczne argumentowały, że w przeciwieństwie do innych rodzajów odpadów, tworzywa sztuczne nie rozkładają się i są wszechobecne w środowisku. Zanieczyszczając wodę, glebę i atmosferę dostają się do roślin i organizmów zwierząt, a finalnie trafiają do naszych organizmów. (niedawne badanie wykazało obecność mikroplastiku we krwi 80 procent przebadanych osób). „Dodanie tworzyw sztucznych do listy substancji toksycznych w ramach CEPA upoważnia odpowiedzialnych ministrów do podjęcia niezbędnych kroków w celu zwalczania narastających kryzysów związanych z zanieczyszczeniem tworzywami sztucznymi, w tym poprzez zakazanie kilku najbardziej uporczywie zanieczyszczających tworzywami sztucznymi przedmiotów” – powiedziała Beck w swoim komunikacie prasowym. Grupy ekologiczne twierdzą, że sprzeciw przemysłu wobec regulacji dotyczących tworzyw sztucznych jest sprzeczny z nauką i opinią publiczną. Nie wiem, jak ma się to wobec kanadyjskiego prawa, ale z pewnością może być swego rodzaju naciskiem skierowanym na sędziów. Przypomnijmy, że sprawa została wniesiona przez koalicję branżową, w skład której wchodzą trzej najwięksi kanadyjscy producenci tworzyw sztucznych: NOVA, Dow i Imperial Oil. Grupa ta nazwała się Koalicją Odpowiedzialnego Używania Tworzyw Sztucznych (RPUC).

„To haniebne, że niektórzy z największych producentów tworzyw sztucznych – Imperial Oil, Dow Chemical i Nova Chemicals – stoją na czele koalicji, która próbuje zmiażdżyć przepisy dotyczące ochrony środowiska w Kanadzie” – powiedziała Karen Wirsig - starszy menedżer ds. Tworzyw sztucznych w Environmental Defence. Dodała także: „Plastik stwarza zagrożenie dla zdrowia i środowiska na każdym etapie swojego istnienia; istnieją niezliczone przypadki rannych lub martwych dzikich zwierząt z powodu zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi. Wystarczy! Rząd podjął ważny krok w celu uregulowania kwestii tworzyw sztucznych. Interesy korporacyjne nie mogą stać na przeszkodzie”. Podczas gdy RPUC mówi sądowi i opinii publicznej, że chce być częścią rozwiązania i „pracować nad skuteczną reakcją regulacyjną”, jej dokumenty założycielskie ujawniają jej prawdziwy cel, którym jest „wykorzystanie wszystkich dostępnych środków prawnych, aby zapobiec regulacji tworzyw sztucznych wyprodukowanych przedmiotów w ramach CEPA oraz do prowadzenia wszelkich powiązanych działań public relations lub rządowych” – argumentowały grupy ekologiczne. „Regulacje dotyczące tworzyw sztucznych mogą pomóc w napędzaniu innowacji produktowych i kształtowaniu nowych nawyków konsumenckich, które przyniosą korzyści nam wszystkim – podobnie jak przepisy dotyczące pasów bezpieczeństwa doprowadziły do zmniejszenia liczby ofiar śmiertelnych w pojazdach i doprowadziły do ulepszonych funkcji bezpieczeństwa pojazdów” – powiedziała z kolei Lindsay Beck z Ecojustice.

Przypomnijmy że, w ubiegłym roku koalicja producentów tworzyw sztucznych skierowała drugi proces sądowy, w którym kwestionowała wprowadzenie zakazu używania kilku plastikowych przedmiotów jednorazowego użytku w Ottawie. Zakaz ten obejmował słomki, sześciopaki uchwytów na napoje, sztućce i pojemniki na wynos, i wszedł w życie w grudniu. Zgodnie z informacją, zakaz ten był możliwy dzięki wpisowi CEPA. CEPA (Canadian Environmental Protection Act), która daje rządowi Kanady uprawnienia do regulowania substancji chemicznych, w tym tworzyw sztucznych. Bez wpisania tworzyw sztucznych jako substancji toksycznych na mocy tej ustawy, rząd Kanady nie miałby uprawnień do wprowadzania takich przepisów, które ograniczają zanieczyszczenie tworzywami sztucznymi. Wpisanie tworzyw sztucznych na listę substancji toksycznych na mocy CEPA daje rządowi Kanady większe uprawnienia do regulowania i ograniczania ich użycia w celu ochrony środowiska i zdrowia publicznego. Wprowadzenie zakazu stosowania niektórych przedmiotów z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku jest jednym z działań podejmowanych przez rząd w celu zmniejszenia negatywnego wpływu tych substancji na środowisko i zdrowie ludzi.

Co w sądzie, a co w mediach

Rozprawa odbywająca się od wtorku do czwartku w sądzie federalnym pokryła się czasowo z opublikowanym w środę badaniem naukowym w czasopiśmie "PLOS ONE". Badanie wykazało, że w oceanach na całym świecie pływa ponad 170 bilionów cząstek plastiku, które ważą około dwóch milionów ton metrycznych. Zespół 10 naukowców z Kalifornii, Alaski, Chile, Szwecji i Australii ostrzega, że liczba ta może prawie się potroić do 2040 r., jeśli nie zostaną podjęte żadne działania. Naukowcy podkreślają, że "sprzątanie jest daremne", jeśli plastik będzie nadal produkowany w obecnym tempie. W celu rozwiązania problemu zanieczyszczenia plastikiem, naukowcy apelują do ustawodawców o pilne podjęcie działań politycznych, które będą skoncentrowane na redukcji źródeł i ponownym wykorzystaniu plastiku, aby zminimalizować szkody ekologiczne, społeczne i gospodarcze.

Naciski na sąd są jak widać wielopodmiotowe. Ideolodzy, jak i producenci solidarnie albo nie moga pojąć, albo wciąż na nowo odkrywają amerykę, że jedynym wyjściem z sytuacji jest gospodarka o obiegu zamkniętym, która nie jest do końca opłacalna dla producentów plastików jednorazowych.

Najwięksi producenci tworzyw sztucznych w Kanadzie pozywają rząd do sądu, aby obalić narzędzia regulacyjne w walce z zanieczyszczeniem tworzywami sztucznymi. Kanadyjskie społeczeństwo w większości chcą, aby zanieczyszczenie tworzywami sztucznymi zostało rozwiązane u źródła. Wiemy jakie to może stwarzać problemy natury prawnej. Zanieczyszczenia plastikiem stanowią poważny problem dla naszej planety, prowadząc do cierpienia, obrażeń i śmierci zwierząt na lądzie oraz w jeziorach i oceanach. Badania wykazują, że liczne gatunki zwierząt, w tym wieloryby, żółwie morskie, lwy morskie i ptaki morskie, umierają z głodu, toną, zaplątują się lub doznają obrażeń wewnętrznych z powodu interakcji z tworzywami sztucznymi. Większość z tych szkodliwych tworzyw to przedmioty jednorazowego użytku, zaprojektowane z myślą o wygodzie osób w ruchu i używane przez zaledwie kilka minut. Problem zanieczyszczenia plastikiem dotyka nie tylko dziką przyrodę, ale także nasze zdrowie. Gdy tworzywa sztuczne przedostają się do środowiska, rozkładają się na coraz mniejsze kawałki, zwane mikroplastikami, które zwierzęta, takie jak ryby, mylą z pokarmem. W ten sposób, mikroplastiki przedostają się do naszego łańcucha pokarmowego i organizmów, stając się zagrożeniem dla naszego zdrowia. Mikroplastiki można znaleźć w ludzkiej krwi, tkance płucnej i nawet w łożysku, narażając noworodki na groźne schorzenia.

W związku z negatywnym wpływem, jaki tworzywa sztuczne wywierają na zwierzęta i środowisko, rząd federalny Kanady uznał produkty wykonane z tych materiałów za substancje toksyczne zgodnie z ustawą o ochronie środowiska (CEPA). Jest to ważny pierwszy krok, który umożliwia rządowi regulowanie tych produktów. CEPA jest narzędziem, które w przeszłości z powodzeniem stosowano w Kanadzie do regulacji innych substancji toksycznych, takich jak azbest i DDT. Lista substancji toksycznych stanowi podstawę dla rządu federalnego, aby walczyć z zanieczyszczeniem plastikiem, w tym ostatniego zakazu stosowania jednorazowych torebek, sztućców, artykułów do jedzenia, patyczków do mieszania, słomek i pojemników na napoje. Z kolei przemysł tworzyw sztucznych, reprezentowany głównie przez: Dow Chemicals, NOVA Chemicals i Imperial Oil, walczy z tymi ustawami, pomimo że nie zapewniają rzeczywistych rozwiązań plastikowego kryzysu, jaki sami generują. Producenci jako rozwiązanie problemu wskazują na recykling jako, pomimo że wiedzą, że mniej niż dziewięć procent odpadów z tworzyw sztucznych jest poddawanych recyklingowi. Co gorsza, branża sugeruje praktykę spalania tworzyw sztucznych uwalniającą substancje rakotwórcze do atmosfery, jako nowe rozwiązanie problemu odpadów z tworzyw sztucznych.

Stawka rozgrywki sądowej jest zatem wysoka, a na szali stoją ogromne pieniądze, jak i zdrowie ekosystemu. Właśnie dlatego Animal Justice, Environmental Defense i Oceana Canada interweniują, wspierając zdecydowane działania federalne na rzecz ograniczenia niepotrzebnych i szkodliwych tworzyw sztucznych. Ta kwestia jest bardzo ważna dla społeczeństwa Kanady. Według niedawno przeprowadzonego sondażu Abacus Data dla Oceana Canada, 90% Kanadyjczyków uważa, że rząd powinien wziąć na siebie odpowiedzialność za zmniejszenie ilości plastiku w oceanach. Kanada nadąża za resztą świata w walce z zanieczyszczeniem tworzywami sztucznymi. Unia Europejska, Chile, Peru, Brazylia, Rwanda i Australia to tylko kilka przykładów jurysdykcji, które już wprowadziły lub wprowadzają zakazy stosowania szkodliwych substancji tworzyw sztucznych jednorazowego użytku. Decyzja sądowa zadecyduje, czy rząd federalny działa w interesie publicznym i środowiskowym, regulując tworzywa sztuczne, czy też przemysł tworzyw sztucznych może bez kontroli produkować plastik jednorazowego użytku. Świat zaczyna podejmować działania w celu ograniczenia kryzysu związanego z plastikiem. Przemysł tworzyw sztucznych ma teraz możliwość albo oferować alternatywy, które odpowiadają potrzebom Kanadyjczyków i naszej planety, albo nadal blokować postęp i forsować fałszywe rozwiązania. Obecnie ich wybór jest oczywisty.

Badanie opublikowane w Journal of Hazardous Materials niedawno opisał nową chorobę zwłóknieniową u ptaków morskich. Choroba jest powodowana przez małe kawałki plastiku, które ptaki połykają ze swojego otoczenia, co prowadzi do stanów zapalnych ich przewodu pokarmowego. Z biegiem czasu powtarzające się tego typu stany zapalne mogą powodować bliznowacenie lub deformację tkanek przewodu pokarmowego, co wpływa na trawienie, wzrost i ostatecznie przeżycie. „To badanie jest pierwszym, w którym tkanka żołądka została zbadana w ten sposób i pokazuje, że spożycie plastiku może spowodować poważne uszkodzenie układu pokarmowego tych ptaków” - powiedział współautor badania Alexander Bond, starszy kustosz w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie.

Choroba ta została odkryta u burzyka białonogiego na wyspie Lord Howe, położonej 600 kilometrów od wybrzeży Australii. Ptaki te zjadają duże ilości plastiku, myląc go z pożywieniem. Powtarzające się spożywanie plastiku prowadzi do uszkodzenia prążkowia, czyli pierwszej komory żołądka ptaków. Im większe narażenie na plastik, tym bardziej tkanka prążkowia staje się puchnięta, co w efekcie prowadzi do jej bliznowacenia. W skrajnych przypadkach tkanka ta może rozpadać się, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia ptaków.

„Gruczoły rurkowe, które wydzielają związki trawienne, są prawdopodobnie najlepszym przykładem wpływu plastyczności” – wyjaśnia dalej Bond. „Kiedy plastik jest spożywany, gruczoły te stają się stopniowo coraz bardziej zahamowane, aż w końcu całkowicie tracą swoją strukturę tkankową przy najwyższych poziomach ekspozycji” - dodaje.

Stan ten powoduje, że ptaki są bardziej podatne na infekcje i pasożyty oraz mają mniejszą zdolność przyswajania pokarmów. Spożywanie plastiku może prowadzić do zmniejszenia plastyczności żołądka, przez co staje się on mniej elastyczny i skuteczny w trawieniu pokarmu. Taka sytuacja jest szczególnie niebezpieczna dla młodych ptaków i piskląt, które często spożywają pokarm zawierający cząstki plastiku, którym karmią je rodzice. W efekcie ich żołądki mogą wypełnić się plastikiem, którego nie są w stanie strawić, co może prowadzić do śmierci głodowej.

Chociaż jak dotąd wiadomo, że choroba ta wpływa tylko na układ pokarmowy, naukowcy sugerują, że może mieć również wpływ na inne części ciała, takie jak płuca. Czekamy na wyniki dalszych badań.

Oceana - największa międzynarodowa organizacja rzecznicza zajmująca się wyłącznie ochroną oceanów, wzywa rządy do zajęcia się problemem zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi podczas 8. dorocznej konferencji "Our Ocean w Panama City" w Panamie. Konferencja, która odbędzie się w dniach 2-3 marca 2023, zgromadzi liderów z całego świata, którzy podejmą konkretne i wykonalne zobowiązania na rzecz ochrony i odbudowy światowych oceanów.

Od 2014 roku konferencja Our Ocean wygenerowała ponad 1800 zobowiązań o wartości ponad 108 miliardów USD i chroniła ponad 5 milionów mil kwadratowych powierzchni oceanu. „Kiedy Oceana powiedziała mi, że co minutę do oceanu wrzucane są około dwie śmieciarki pełne plastiku, poczułam się odpowiedzialna za zaangażowanie się” — mówi Ingrid de Ycaza, piosenkarka, aktorka i przyjaciółka Oceany. „Nasze plaże, oprócz tego, że są jednym z naszych najpiękniejszych atrybutów jako kraju, są naszym życiem. Panama słynie z pięknych plaż, żywiołowego piękna przyrody i atrakcji wodnych. Ale podobnie jak wielu Panamczyków widziałem wpływ zanieczyszczenia plastikiem na nasze oceany. Plaże, które odwiedzałem jako dziecko, zmieniły się; gdzie kiedyś zbierałam muszle w piasku, a teraz razem z dziećmi zbieram śmieci i plastik. Trzeba zrobić więcej, zanim będzie za późno”. W ciągu ostatnich lat Panama stała się liderem w ochronie oceanów. Była pierwszym krajem w Ameryce Środkowej, który wprowadził zakaz stosowania plastikowych toreb, a od tamtej pory kontynuuje zakazywanie innych jednorazowych plastikowych przedmiotów. Panama jest również jednym z pierwszych krajów na świecie, które zobowiązały się do ochrony co najmniej 30 procent swojego obszaru morskiego.

„Tworzywa sztuczne są obecnie jednym z największych zagrożeń dla naszych oceanów i należy pochwalić Panamę za podjęcie ważnych kroków w celu powstrzymania zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi u źródła” — mówi Andrew Sharpless - dyrektor generalny firmy Oceana. „Ponieważ 33 miliardy funtów plastikowych odpadów co roku zalewa nasze oceany, a produkcja plastiku ma się potroić w ciągu najbliższych 30 lat, nadszedł czas na działanie. Najbardziej logicznym miejscem do rozpoczęcia są niepotrzebne jednorazowe tworzywa sztuczne i opakowania, które stanowią prawie 40 procent plastiku produkowanego rocznie. Firmy zanieczyszczające środowisko, takie jak Coca-Cola i Amazon, muszą zmniejszyć ilość zużywanego przez siebie plastiku jednorazowego użytku i zapewnić klientom wybór bez plastiku. Dopóki tego nie zrobią, to do rządów należy tworzenie polityki zmniejszającej zanieczyszczenie tworzywami sztucznymi” - dodał Sharpless. Kiedy tworzywa sztuczne trafiają do oceanu, po prostu rozpadają się na coraz mniejsze kawałki, które są połykane przez wszystko - od ryb i żółwi morskich - po foki i ptaki morskie, z których wiele gatunków jest zagrożonych. W samych Stanach Zjednoczonych Oceana znalazła dowody na to, że 1792 ssaków morskich i żółwi morskich z 40 różnych gatunków połknęło lub zaplątało się w plastik w latach 2009-2020. potem, jak wiemy przyszła "pandemia" i wzrost zanieczyszczeń z plastiku w oceanach stał się znacznie większy. Zakładać więc możemy że liczba zmasakrowanych zwierząt również znacznie wzrosła.

„Tworzywa sztuczne mają głęboką wadę konstrukcyjną: po co używać produktu, który ma trwać wiecznie, aby tworzyć produkty, które są używane raz, często przez kilka chwil, zanim zostaną wyrzucone”, pyta Jacqueline Savitz - dyrektor ds. Polityki w firmie Oceana. „Tworzywa sztuczne przyczyniają się do zmian klimatycznych na każdym etapie swojego cyklu życia. Tworzywa sztuczne zawierają toksyczne chemikalia, które są szkodliwe dla naszego zdrowia. Jedynym sposobem na zakończenie kryzysu związanego z tworzywami sztucznymi jest zatrzymanie zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi u źródła. Pomyśl o tym w ten sposób: kiedy twoja wanna jest przepełniona, nie biegniesz po mopa przed zakręceniem kranu. Recykling to mop. Musimy zakręcić kran” - kontynuowała Savitz.

Plastikowe cząsteczki w nanoskali, takie jak te, które przenikają większość żywności i wody, przechodzą z ciężarnych szczurów na ich nienarodzone dzieci i mogą upośledzać rozwój płodu. Ten sam proces zachodzi u ludzi. „Wszystkiego jeszcze nie wiemy, ale z pewnością jest to powód do niepokoju i dalszych badań” – powiedział Philip Demokritou - przewodniczący Henry Rutgers i profesor nanonauki i bioinżynierii środowiskowej w Rutgers School of Public Health. Demokritou powiedział, że przeciętna osoba w ciągu tygodnia zjada i wchłania tyle plastiku, ile zawiera karta do bankomatu.

Wcześniejsze badania na ciężarnych zwierzętach laboratoryjnych wykazały, że dodawanie tworzyw sztucznych do jedzenia upośledza ich potomstwo na wiele sposobów, ale badania te nie określały jednoznacznie, czy matki przekazały tworzywa sztuczne swoim dzieciom w macicy. Aktualne badanie uświadomiło nam skalę problemu. W testach dostarczono specjalnie oznakowane tworzywa sztuczne, w nanoskali pięciu ciężarnym szczurom. Późniejsze badania wykazały, że cząstki tworzyw polistyrenowych w nanoskali przenikają nie tylko przez łożyska, ale również docierają do wątroby, nerek, serca, płuc i mózgów płodów. Odkrycia te sugerują, że połknięte tworzywa sztuczne mogą naruszać barierę jelitową ciężarnych ssaków, a także barierę matczyno-płodową przez łożysko i wpływać negatywnie na wszystkie tkanki płodu. Przyszłe badania powinny skupić się na zbadaniu sposobu, w jaki różne rodzaje tworzyw sztucznych przenikają przez bariery komórkowe, jak rozmiar cząstek wpływa na ten proces oraz jak tworzywa sztuczne wpływają na rozwój płodu. „Tworzywa sztuczne na bazie ropy naftowej nie ulegają biodegradacji, ale warunki atmosferyczne i fotoutlenianie rozbijają je na drobne fragmenty. Te maleńkie fragmenty, zwane mikro-nanoplastikami, znajdują się w ludzkich płucach, łożyskach i krwi, budząc obawy dotyczące zdrowia ludzkiego. Jako naukowcy zajmujący się zdrowiem publicznym, staramy się ocenić zagrożenia dla zdrowia związane z pojawiającymi się zanieczyszczeniami, aby poinformować decydentów i opracować strategie łagodzenia skutków. Celem jest również zwiększenie ponownego wykorzystania i recyklingu tworzyw sztucznych, a nawet zastąpienie ich biodegradowalnymi tworzywami sztucznymi na bazie biopolimerów. Jest to część naszego większego celu społecznego, jakim jest zrównoważony rozwój” - powiedział profesor Demokritou. Nie wykazano jeszcze, że ilości nanoplastików, które kobiety w ciąży nieuchronnie spożywają, mają taki sam wpływ na ich dzieci, chociaż niektóre badania sugerują, że tworzywa sztuczne wpływają na rozwój embrionalny człowieka, dodał Demokritou.