Jednorazowy plastik bywa szkodliwy

Po raz pierwszy międzynarodowy zespół naukowców ocenił wpływ mieszanki syntetycznych chemikaliów i innych „nowych jednostek” na stabilność systemu Ziemi. W badaniu opublikowanym w ubiegłym tygodniu, zespół badawczy przedstawia przytłaczające dowody na to, że chemikalia i tworzywa sztuczne mają negatywny wpływ na zdrowie planety. Wyniki jednoznacznie ujawniają, że ludzkość już przekroczyła bezpieczną granicę planetarną w tym zakresie. Te przerażające wyniki wymagają szybkich działań w kierunku ograniczenia produkcji i  zanieczyszczeń. Raport kończy się wnioskiem, że apel o powołanie międzynarodowego ciała naukowo-politycznego z nadzorem nad chemikaliami i odpadami, może stanowić realne forum działań, niezbędnych do ochrony systemu Ziemi.

Kolejny raport

„Łączenie kropek: zanieczyszczenie plastikiem i katastrofa planetarna”, opublikowany tydzień wcześniej, przez Environmental Investigation Agency, przedstawia przegląd nieodwracalnych zanieczyszczeń wynikających z szalejącej nadprodukcji pierwotnych tworzyw sztucznych i ich cyklu życia. Jest to czynnik bezpośrednio zagrażający zdrowiu ludzkiemu. W dalszym rozważaniu oznacza także utratę bioróżnorodności, nasila zmiany klimatyczne oraz stwarza ryzyko wywołania zmian środowiskowych na gigantyczną skalę. Dokument przedstawia zalecenia dla państw członkowskich ONZ dotyczące tego, jak zaradzić kryzysowi tworzyw sztucznych. W okresie poprzedzającym UNEA-5.2 dyskusje zmierzają w kierunku konkretnych aspektów ewentualnego traktatu w sprawie tworzyw sztucznych. Niedawna sesja Geneva Beat Plastic Pollution Dialogues umożliwiła wgląd w mechanizmy współpracy finansowej i technicznej, które można by załączyć do nowej wersji umowy. Uczestnicy przekazali wezwanie do przyjęcia prawnie wiążącego traktatu ONZ w sprawie zanieczyszczenia plastikiem od ponad 70 wiodących przedsiębiorstw i instytucji finansowych w oświadczeniu przed UNEA , wydanym również w zeszłym tygodniu. Nie jest to oczywiście w smak producentom plastikowych jednorazówek. Dla nich tani w produkcji biznes jest żyłą złota. Niewiele interesuje ich dobro planety. Możemy domniemywać, że na drodze dialogu będą przedstawiać kontrargumenty i własne wyniki badań, dotyczące plastikowych zanieczyszczeń.

Aby zrozumieć rodzaje międzynarodowych instrumentów prawnych, które państwa mogą stosować w celu uwzględnienia pełnego cyklu życia tworzyw sztucznych, właśnie ujrzała światło dzienne nowa publikacja Centrum Międzynarodowego Prawa Ochrony Środowiska. Jej tytuł to: „W kierunku nowego instrumentu adresowania pełnego cyklu życia tworzyw sztucznych: przegląd typologii Międzynarodowe instrumenty prawne”. Materiał zawiera niewyczerpującą analizę różnych instrumentów prawnych i technologicznych dotyczących przemysłu. Niejako stanowi on tło dotyczące przygotowania i negocjowania instrumentów międzynarodowych. W przeglądzie podkreślono narzędzia do zawierania traktatów, które należy wziąć pod uwagę podczas bieżących dyskusji i przyszłych negocjacji. Czas pokaże jak będzie wszystko wyglądać w praktyce. Czy któraś ze stron się ugnie, czy uda się wprowadzić przepisy, czy też wypracowany zostanie kompromis.

Od mulczowania i nawadniania po narzędzia rybackie i folie szklarniowe - polimery pomagają rolnikom, leśnikom i rybakom w pracy. Zwiększają ich produktywność, ograniczają straty plonów i oszczędzają wodę. Najnowsze badania udowadniają, że pomimo wielu korzyści, tworzywa sztuczne stosowane w rolnictwie jawią się jako zagrożenie dla środowiskowej równowagi. Tworzywa sztuczne, które ulegają uszkodzeniu, degradacji lub są po prostu wyrzucane do środowiska, stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi i całych ekosystemów.

Rolnictwo zużywa ogromne ilości plastiku

Od mulczowania i nawadniania po narzędzia rybackie i folie szklarniowe - polimery pomagają rolnikom, leśnikom i rybakom w pracy. Zwiększają ich produktywność, ograniczają straty plonów i oszczędzają wodę. Najnowsze badania udowadniają, że pomimo wielu korzyści, tworzywa sztuczne stosowane w rolnictwie jawią się jako zagrożenie dla środowiskowej równowagi. Tworzywa sztuczne, które ulegają uszkodzeniu, degradacji lub są po prostu wyrzucane do środowiska, stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi i całych ekosystemów.

Agencja, która bada i prowadzi kampanie przeciwko „przestępczości i nadużyciom środowiskowym”, mówi, że „uzależnienie od plastiku” i niezapobieganie skażeniu sieci żywnościowej „bezpośrednio szkodzi” zdrowiu ludzkiemu, prowadzi do utraty różnorodności biologicznej, nasila zmiany klimatu oraz stwarza ryzyko generowania szkodliwych substancji na dużą skalę. Brzmi to bardzo stanowczo. W zasadzie, takie słowa, to chyba najmocniej wyrażony manifest przeciwko truciu środowiska plastikami Celem nowego raportu EIA jest zebranie najnowszych danych naukowych na temat wpływu tworzyw sztucznych na klimat, bioróżnorodność, zdrowie ludzkie i środowisko. Sugeruje on, że tylko „solidny globalny traktat w sprawie tworzyw sztucznych” może rozwiązać problem.

Raport jest następstwem apelu czołowych światowych marek (w tym Coca-Coli), która ostatnio wezwała do stworzenia światowego planu ograniczenia produkcji plastiku. „Śmiertelnie tykający zegar szybko odlicza” - powiedział EIA Ocean Campaigner Tom Gammage. „Emisje tworzyw sztucznych do samych oceanów mają się potroić do 2040 r., zgodnie z rosnącą produkcją tworzyw sztucznych."

Zanieczyszczenie plastikiem

Organizacja Narodów Zjednoczonych zidentyfikowała niedawno trzy egzystencjalne zagrożenia dla środowiska – zmiany klimatyczne, utratę różnorodności biologicznej oraz zanieczyszczenie – ustalając, że zwalczenie ich jest priorytetem. Międzynarodowe umowy wielostronne, mające na celu przeciwdziałanie utracie różnorodności biologicznej i zmianom klimatu obowiązywały od prawie 30 lat, nie istnieje obecnie takie narzędzie do zwalczania zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi, mimo że jest to jedno z „najbardziej rozpowszechnionych i destrukcyjnych istniejących zanieczyszczeń”, stwierdza EIA. Rozpoczynając raport, Gammage powiedział: „Widoczny charakter zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi wzbudził ogromne zaniepokojenie opinii publicznej, ale zdecydowana większość skutków zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi jest niewidoczna." Zdaje się, że ma rację. Nawet jeśli czytamy o zanieczyszczeniu plastikiem, to nie widzimy ogromnych wysp śmieci pływających po oceanach. A jeśli czegoś nie widzimy, to nie zdajemy sobie sprawy z ogromu problemu.

„Zanieczyszczenia wyrządzone przez szalejącą nadprodukcję pierwotnych tworzyw sztucznych i ich cykl życia są nieodwracalne – jest to zagrożenie dla cywilizacji ludzkiej i podstawowej zdolności planety do utrzymania nadającego się do zamieszkania środowiska”. Raport ujrzał światło dzienne tuż przed ważnym spotkaniem Zgromadzenia ONZ ds. Środowiska w Nairobi, które odbędzie się w przyszłym miesiącu. Na owym zgromadzeniu oczekuje się, że relacje każdego narodu z plastikiem zostaną przedefiniowane i rozstrzygnięte, mówi EIA. „Connecting the Dots” przedstawia zalecenia dotyczące „zapewnienia wielowymiarowej, długoterminowej i opartej na współpracy polityki”, która traktuje zanieczyszczenie tworzywami sztucznymi jako zagrożenie na granicach planety i bierze pod uwagę jego wpływ na inne kryzysy środowiskowe.

Tym razem skupiliśmy się na tym, że plastikowe produkty mają także swoje zalety. Jest to z naszej strony ukłon w stronę producentów, którzy wykorzystują w swojej technologii materiały, które można w pełni poddać recyklingowi i wprowadzić w nowoczesną gospodarkę opartą o obieg zamknięty.

Po kolei

1. Wiele tworzyw sztucznych ma długą żywotność, co sprzyja ponownemu użyciu. Tworzywa sztuczne tak naprawdę nie wymagają traktowania jako produktu jednorazowego użytku. Wiele form tej substancji ma długą żywotność, która jest większa lub równa trwałości innych materiałów. Zadbana i dobrze wykonana rura PVC może służyć nawet przez stulecie. 

2. Procesy produkcji tworzyw sztucznych wypadają korzystnie w porównaniu z wieloma innymi materiałami. Proces produkcji tworzyw sztucznych może być mniej energochłonny w przypadku wielu materiałów produkcyjnych i procesie wytwarzania z nich ostatecznych produktów. Mniejsze zużycie energii oznacza bardziej przyjazne dla środowiska rozwiązania procesów wytwórczych. Dodatkowo metody recyklingu to wyraźna zaleta, jaką tworzywa sztuczne mogą wnosić, gdy następuje konsekwentne ich ponowne użycie.

3. Tworzywa sztuczne zajmują mniej miejsca na składowiskach: nawet jeśli materiały z tworzyw sztucznych rozpadają się na składowiskach, może zająć dużo czasu, ale w porównaniu z innymi przedmiotami ilość miejsca, jaką zajmują tworzywa sztuczne w tych miejscach składowania odpadów, jest minimalna. Dla porównania - produkty papierowe mają siedmiokrotnie większą objętość.

4. Tworzywa sztuczne to bezpieczny sposób transportu wszelkich pożądanych przedmiotów, zwłaszcza w branży opakowań spożywczych. Dlaczego? - Ponieważ plastik zapewnia bezpieczeństwo produktu, lepiej jest używać aluminiowych puszek do napojów, ale wiemy jak to wygląda w praktyce z ich praktycznym korzystaniem. Puszka po otwarciu nie może zostać ponownie zamknięta i część napoju się marnuje. Są oczywiście pewne rozwiązania jak zatyczki do puszek. Ale w chwili obecnej niewiele osób je stosuje. 

Ten krótki filmik opowiada o tym bardzo przejrzyście. Dla osób, które nie posługują się językiem angielskim polecam włączyć opcję napisów wraz z tłumaczeniem.