Jednorazowy plastik bywa szkodliwy

Smutna prawda jest taka, że mniej niż 10% codziennego plastiku – plastikowych opakowań, w które pakowane są kupowane przez nas rzeczy – w rzeczywistości podlega recyklingowi w Wielkiej Brytanii. Od co najmniej 50 lat producenci plastiku i ich zwolennicy wprowadzali w błąd opinię publiczną, mówiąc nam, że system recyklingu plastiku rozwiąże problemy związane z zanieczyszczeniem plastikiem. Koncerny wytwarzające plastik przez dekady utrzymywały w tajemnicy kryzys związany z zanieczyszczeniem plastikiem. Firmy te lobbowały i korumpowały rządy, aby zapobiec skutecznym środkom zmniejszającym zanieczyszczenie plastikiem Jednocześnie publicznie wciąż trwało kłamstwo o zobowiązaniach do zmniejszenia ilości plastikowych odpadów. Ponieważ świadomość społeczna zwróciła się ku lobby zanieczyszczającemu plastikiem, ponownie mówi się nam, że recykling plastiku jest drogą do rozwiązania problemu. Otóż nie jest! Mamy do czynienia z kolejnym kłamstwem! Musimy zrobić dużo więcej!  

Rzeczywistość recyklingu tworzyw sztucznych

Tworzywa sztuczne są produktem syntetycznym, więc nie współgrają z naturą. Są toksyczne i utrzymują się w ekosystemie, zwierzętach i ostatecznie w nas. Udało nam się poddać recyklingowi jedynie około 9% tworzyw sztucznych. Tylko kilka tworzyw sztucznych jest zazwyczaj w pełni poddawalnych recyklingowi.  Trzeba wziąć pod uwagę, że Wielka Brytania mogła przeszacować wskaźniki recyklingu opakowań z tworzyw sztucznych i że wskaźnik recyklingu w Wielkiej Brytanii ustabilizował się. Jednak rządy na całym świecie, nadal koncentrują się na recyklingu, spalaniu odpadów i składowaniu odpadów, zamiast wprowadzać  tzw. "środki zerowe". Zastanawiało Was to dlaczego?

Zagrożenia dla zdrowia

Nasze zdrowie jest mocno zagrożone – biją na alarm lekarze. Plastik powoduje nowotwory, mutacje genetyczne, zaburzenia hormonalne, zaburzenia rozwojowe i reprodukcyjne. Dlatego nasze bezmyślne używanie jednorazowych środków ochrony osobistej jest tak absurdalnie bezsensowne. Próbujemy powstrzymać chorobę przez zaostrzenie choroby. Zwalczyć problem, który sami stwarzamy.  

Jakiś czas temu słychać było o ambitnym planie Francji dotyczącym wycofania jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych. Zakaz ten wszedł w życie 1 stycznia, będąc pionierskim w drodze do bardziej zrównoważonych i etycznych nawyków konsumpcyjnych wśród obywateli.

W ramach zakazu około 30 odmian owoców i warzyw zostanie objętych zakazem pakowania w plastikowe opakowania. Prezydent Emmanuel Macron nazwał zakaz „prawdziwą rewolucją” i powiedział, że nowe są krokiem na ścieżce zobowiązań kraju do wycofania szkodliwych dla środowiska tworzyw sztucznych jednorazowego użytku do 2040 roku. W dniu dzisiejszym szacuje się, że ponad 33% produktów w supermarketach we Francji jest pakowanych w opakowania z plastiku. Urzędnicy rządowi uważają, że zakaz może zapobiec przedostawaniu się miliardów jednorazowych plastikowych przedmiotów do spalarni, na wysypiska śmieci lub do środowiska.

Ogłaszając nową ustawę, Ministerstwo Środowiska Francji stwierdził, że w kraju wykorzystuje się „ilości skandaliczne” opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Wprowadzone w życie zakazy mają na celu ich ograniczenie oraz zwiększyć jego zastąpienie przez inne opakowania nadające się do recyklingu, lub będące produktami wielokrotnego użytku. Zakaz jest częścią wieloletniego programu wprowadzonego przez rząd, który ma na celu stopniową redukcję plastiku w różnych branżach. W 2021 r. kraj wycofał plastikowe słomki, kubki, sztućce i styropianowe pojemniki na wynos. W 2022 r. w przestrzeniach publicznych mają pojawić się fontanny z wodą, aby zmniejszyć zużycie plastikowych butelek.

Rząd Kanady posuwa naprzód plan rozwiązania problemu zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi w perspektywie długoterminowej, który wstępnie obejmuje krótkoterminowy zakaz produkcji i sprzedaży niektórych szkodliwych tworzyw sztucznych jednorazowego użytku.

Minister Środowiska i Zmian Klimatu Steven Guilbeault, oraz Minister Zdrowia, Jean-Yves Duclos, ogłosili, treść przepisów zakazujących niektórych jednorazowych tworzyw sztucznych. Projekty tychże przepisów odzwierciedlają wkład otrzymany w wyniku szeroko zakrojonych konsultacji prowadzonych przez rząd Kanady od 2019 r. W konsultacjach brało również udział dziesiątki tysięcy Kanadyjczyków, którzy wyrazili poparcie dla zakazu stosowania niektórych produktów z  tworzyw sztucznych. Szacuje się, że przepisy zapobiegłyby dostaniu się do środowiska ponad 23,000 ton plastikowych zanieczyszczeń w ciągu dziesięciu lat (jest to odpowiednik miliona worków na śmieci). Zamiarem rządu jest sfinalizowanie tych przepisów i wprowadzenie zakazu w życie tak szybko, jak to możliwe. Podejście rządu Kanady do zakazu stosowania szkodliwych jednorazowych tworzyw sztucznych opiera się na dowodach, faktach i nauce. Przedstawione dziś proponowane rozporządzenia opierają się na ustaleniach naukowej oceny zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi, którą rząd sfinalizował w październiku 2020 r. Po przeanalizowaniu setek badań naukowych i innych źródeł dowodów, które potwierdziły, że zanieczyszczenie tworzywami sztucznymi występuje wszędzie w środowisku i że ma szkodliwy wpływ na ekosystem.

Podobnież rząd Kanady zdaje sobie sprawę, że tworzywa sztuczne, które można łatwo poddać recyklingowi, odgrywają ważną rolę w codziennym życiu obywateli. Problemem jest fakt, że tylko 9 procent odpadów z tworzyw sztucznych jest obecnie poddawanych recyklingowi. Dlatego te przepisy są ważną częścią planu zmniejszenia zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi poprzez kompleksowe podejście, obejmujące cały cykl życia tworzyw sztucznych. Chodzi tu o wprowadzanie gospodarki opartej na mechanizmie obiegu zamkniętego. Dlatego kolejnym kluczowym elementem planu, będzie ustanowienie norm regulowanych w celu zwiększenia wykorzystania zawartości materiałów pochodzących z recyklingu, w niektórych produktach z tworzyw sztucznych. Kanadyjczycy dołożą wszelkich starań, aby do 2030 r. wszystkie opakowania z tworzyw sztucznych w Kanadzie zawierały co najmniej 50 procent materiałów pochodzących z recyklingu.  Z kolei na poziomie lokalnym gminy, takie jak Vancouver i Toronto, wdrażają strategie mające na celu zmniejszenie ilości jednorazowych tworzyw sztucznych, lepsze zapobieganie śmieceniu i zarządzanie nimi oraz poprawę gospodarowania odpadami z tworzyw sztucznych. Kilka prowincji i terytoriów podejmuje również działania mające na celu poprawę gospodarowania odpadami z tworzyw sztucznych. Rządy federalne, prowincjonalne i terytorialne wspólnie uzgodniły w listopadzie 2018 r. ogólnokanadyjską strategię na rzecz zerowych odpadów z tworzyw sztucznych, w której przedstawiono wizję gospodarki o obiegu zamkniętym dla tworzyw sztucznych, a także dwuetapowy plan działania, który rząd Kanady będzie realizować wspólnie z wszelkimi partnerami. Strategia i plany działań obejmują wprowadzenie wytycznych wspierających spójne podejście do rozszerzonej odpowiedzialności producenta w całej Kanadzie. Chodzi o to by firmy produkujące, importujące lub sprzedające produkty i opakowania z tworzyw sztucznych były odpowiedzialne za ich zbiórkę i recykling w skoordynowany i przejrzysty sposób.

Wiele osób wdrożyło już w swoim codziennym życiu pewne praktyki, które są przyjazne dla środowiska (butelki z wodą wielokrotnego napełniania, przynoszenie własnych toreb z produktami do sklepu). Ale jeśli chodzi o imprezy masowe, wciąż sięgamy po najłatwiejsze i najtańsze rozwiązanie. Ponieważ szklanki nie są praktyczne ze względu na swoją wagę i kruchość, sięgamy po jednorazowe plastikowe kubki. Większość z nich jest szkodliwa dla środowiska. Ale mamy też inne alternatywy!

Coraz więcej krajów, zwłaszcza w Unii Europejskiej, zakazuje sprzedaży jednorazowych tworzyw sztucznych, w celu ochrony środowiska naturalnego. W rzeczy samej - w lipcu tego roku dyrektywa w sprawie produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych weszła w życie w UE. Oznacza to, że niektóre produkty z plastiku, jednorazowego użytku, nie będą już dostępne w sprzedaży. Jest to milowy krok w przejściu na gospodarkę materiałową opartą o model obiegu zamkniętego.   

Na imprezy tego typu możemy użyć aluminiowych puszek z napojami. Są one przecież stosowane zarówno do napojów alkoholowych (piwo), jak i zwykłych napojów (cola, lemoniada, fanta itd.). Aby ograniczyć rozlania napoju oraz dostawanie się do niego brudu, kurzu, czy wygazowania świetnym patentem okazały się zatyczki do puszek, które nie dość że są wielorazowego użytku, to jeszcze są w pełni poddawane recyklingowi, zatem łatwo będzie go przywrócić do obiegu produkcyjnego.

Średni czas używania plastikowej torby to zaledwie 12 minut. Tak, zgadza się — są używane średnio przez 12 minut, a następnie rozkładają się nawet tysiąc lat. W ciągu ostatnich 50 lat światowa produkcja plastiku podwoiła się. Podczas gdy coraz więcej organizacji i krajów zakazuje używania i produkcji plastiku, wiodący światowi producenci plastiku planują zwiększyć produkcję o prawie jedną trzecią w ciągu najbliższych pięciu lat, według Światowego Forum Ekonomicznego.  

W 1974 r. globalne zużycie plastiku rocznie wynosiło 2 kilogramy (4,4 funta) na mieszkańca. Dziś wzrosło to do 43 kilogramów (około 95 funtów) – i ta liczba nadal będzie wzrastać. Jeśli konsumpcja plastiku wzrośnie w obecnym tempie, według National Geographic , do 2050 r. na wysypiskach będzie 12 miliardów ton metrycznych plastiku.