Zanieczyszczenie tworzywami sztucznymi

Plastik otacza nas ze wszystkich stron. Przenika do wody, którą spożywamy, do żywności, którą jemy, i do powietrza, którym oddychamy. Skuteczne rozwiązanie problemu zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi na każdym etapie ich cyklu życia jest niezbędne dla ochrony zdrowia ludzi oraz naszej planety, a także dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju.

Kontekst globalny

Rocznie na całym świecie wytwarza się około 430 milionów ton nowego plastiku. Jeśli będziemy kontynuować tę procedurę, przewiduje się, że do 2060 roku globalne zużycie tworzyw sztucznych wzrośnie niemal trzykrotnie. Obecny model produkcji i konsumpcji tworzyw sztucznych jest niezwykle nieefektywny: wydobywamy ropę i gaz, aby produkować tworzywa sztuczne, często używane jednorazowo, po czym wyrzucane jako odpady. W efekcie większość globalnych odpadów z tworzyw sztucznych – aż 79% – gromadzi się na wysypiskach śmieci lub w środowisku naturalnym. Około 12% jest spalane, a mniej niż 10% jest poddane recyklingowi. Konsekwencje tego linearnego modelu "weź, wyprodukuj i marnuj" są katastrofalne:

Zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi prowadzą do utraty przyrody i niszczenia istotnych ekosystemów. Każdego roku miliony ton tworzyw sztucznych przedostają się do środowiska, niszcząc kluczowe siedliska, szkodząc i zabijając dziką faunę oraz zakłócając podstawowe procesy biologiczne. Badania sugerują, że zanieczyszczenie tworzywami sztucznymi ma wpływ na 88% gatunków morskich.

Zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi przyczyniają się do kryzysu klimatycznego. Tworzywa sztuczne są produkowane z surowców kopalnych, a sektor ten jest najszybciej rosnącym źródłem przemysłowych gazów cieplarnianych. Tylko w 2019 roku produkcja i spalanie tworzyw sztucznych spowodowały emisję gazów cieplarnianych porównywalną z emisją 189 elektrowni węglowych. Jeśli nie ograniczymy zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi, może to uniemożliwić ograniczenie wzrostu temperatury na świecie do 1,5°C.

Zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi stanowią zagrożenie dla zdrowia ludzkiego. Tworzywa sztuczne są szkodliwe dla zdrowia człowieka na każdym etapie swojego cyklu życia. Naukowcy wykryli cząsteczki tworzyw sztucznych w różnych częściach ciała ludzkiego, w tym w płucach, mleku matki i krwi. Od wydobycia ropy naftowej i produkcji tworzyw sztucznych po korzystanie z produktów, recykling i usuwanie – mogą one uwalniać szkodliwe substancje, które zakłócają nasz układ odpornościowy i hormonalny, powodując nowotwory lub inne problemy zdrowotne.

Jest jasne, że musimy radykalnie zmienić sposób produkcji, konsumpcji i utylizacji tworzyw sztucznych. Obecnie rządy negocjują globalny traktat dotyczący tworzyw sztucznych, który mógłby przyspieszyć tę złożoną zmianę systemów.